Η πανδημία COVID-19 έχει τεράστιο αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία. Πολλές επιχειρήσεις δίνουν αγώνα επιβίωσης και υιοθετούν ενέργειες με σκοπό να εξορθολογήσουν τα κόστη τους και να διατηρήσουν τυχόν πλεονάσματα διαθέσιμων που έχουν για να καλύψουν τις μελλοντικές ανάγκες ταμειακών ροών. Σε όλο τον κόσμο, οι κυβερνήσεις παίρνουν πρωτοβουλίες για να προσπαθήσουν να περιορίσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας παρέχοντας χρηματοδοτική υποστήριξη με πολλούς τρόπους, από τις άμεσες πληρωμές έως την αναβολή των πληρωμών φόρου.
Αυτό το άρθρο (Deferred tax provisions) ορίζει τέσσερις βασικούς τομείς που σχετίζονται με την πρόβλεψη για φόρους της επιχείρησης, που θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τις επιπτώσεις του COVID-19. Ειδικότερα, εστιάζουμε στον τρόπο με τον οποίο η κυβερνητική υποστήριξη με τη μορφή φορολογικών κινήτρων και φορολογικών ελαφρύνσεων μπορεί να αλλάξει προηγούμενες εκτιμήσεις που έγιναν εφαρμόζοντας το ΔΛΠ 12 «Φόροι εισοδήματος» (ΔΛΠ 12). Ένα βασικό σημείο που πρέπει να προσέξετε είναι ότι οποιοδήποτε από τα παρακάτω ενδέχεται να ισχύει, εάν προετοιμάζονται ενδιάμεσες οικονομικές καταστάσεις σύμφωνα με το ΔΛΠ 34 «Ενδιάμεση χρηματοοικονομική αναφορά» (ΔΛΠ 34).
Τέσσερις είναι οι βασικοί τομείς προβλέψεων για φόρους, που θα μπορούσαν να επηρεαστούν από το COVID-19:
Αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων
Για μια επιχείρηση με μακρά ιστορία κερδοφορίας, αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται για εκπεστέες προσωρινές διαφορές που υπάρχουν σε κάθε ημερομηνία αναφοράς. Για πολλές οικονομικές οντότητες, οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις μπορεί να αναγνωριστούν για ζημίες, αλλά μόνο όταν υποστηρίζονται από πειστικά αποδεικτικά στοιχεία ότι θα υπάρχει μελλοντικό φορολογητέο κέρδος. Αυτή η απαίτηση ορίζεται πληρέστερα στο ΔΛΠ 12.35-36. Σύμφωνα με αυτό το πρότυπο, όταν δεν είναι πλέον πιθανό ότι μελλοντικά φορολογητέα κέρδη θα είναι διαθέσιμα, τυχόν προηγούμενη αναγνωρισμένη αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση που αναγνωρίστηκε σε αυτή τη βάση ενδέχεται να απαιτηθεί να αναστραφεί.
Οι οικονομικές οντότητες που έχουν επηρεαστεί σημαντικά από το COVID-19 θα πρέπει να επανεκτιμήσουν τυχόν αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση (ΑΦΑ) που είχε προηγουμένως αναγνωριστεί. Ανεξάρτητα από το εάν ετοιμάζονται ενδιάμεσες ή ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις αναφερόμενες οικονομικές οντότητες θα είναι η παροχή πειστικών αποδεικτικών στοιχείων για την υποστήριξη των παραδοχών κερδοφορίας που έχουν γίνει για το μέλλον. Ένα βασικό σημείο που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι ενώ οι οικονομικές οντότητες μπορούν να μεταφέρουν καθαρές λειτουργικές ζημίες για μελλοντικές χρήσεις , οι προβλέψεις για μελλοντική κερδοφορία για διάστημα που υπερβαίνει τα πέντε έτη, ενδέχεται να αμφισβητηθούν από ρυθμιστικές αρχές, ελεγκτές και άλλους.
Τον Ιούλιο του 2019, η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) διευκρίνισε ότι οι ΑΦΑ πρέπει να αναγνωριστούν στο βαθμό που είναι πιθανότερο να πραγματοποιηθούν και όχι το αντίθετο, δηλαδή υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα χρήσης 50% για αυτές τις αναγνωρισμένες ΑΦΑ και παρείχε συγκεκριμένες οδηγίες για το τι σημαίνει αυτό στην πράξη. Η ESMA αποσαφήνισε επίσης τον ορισμό της περί «πειστικών άλλων αποδεικτικών στοιχείων» για την υποστήριξη της προσδοκίας μελλοντικών φορολογητέων κερδών.
Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις που σχετίζονται με επενδύσεις σε θυγατρικές
Για πολλές οικονομικές οντότητες με θυγατρικές στο εξωτερικό, το συσσωρευμένο κέρδος στο εξωτερικό επανεπενδύεται συνήθως σε δραστηριότητες στο εξωτερικό ή χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση περαιτέρω επέκτασης στο εξωτερικό. Ως αποτέλεσμα του COVID-19, πολλές οικονομικές οντότητες αξιολογούν εάν αυτά τα κέρδη πρέπει τώρα να επαναπατριστούν στη δικαιοδοσία της μητρικής οντότητας μέσω μερισμάτων. Τα μερίσματα που λαμβάνονται από τον φορολογούμενο ενδέχεται να έχουν πλήρη έκπτωση φόρου μερίσματος και εισοδήματος , υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 48 του 4172/2013.
Υπάρχουν άλλες περιπτώσεις όπου αυτά τα μερίσματα υπόκεινται σε εταιρικό φόρο. Το ΔΛΠ 12.39 δεν απαιτεί την αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων που σχετίζονται με αυτές τις «διαφορές εκτός βάσης (outside basis differences)», αρκεί η διοίκηση να ελέγχει τη διανομή αυτών των κεφαλαίων και να είναι πιθανό ότι αυτά τα κεφάλαια δεν θα διανεμηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Με την πανδημία COVID-19, οι συντάκτες των οικονομικών καταστάσεων θα πρέπει να εκτιμήσουν πιθανά σχέδια έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνουν την ανάγκη χρηματοδότησης μελλοντικών ελλειμμάτων που σχετίζονται με οποιαδήποτε προκύπτουσα οικονομική ύφεση την οποία ενδέχεται να αντιμετωπίσει η οικονομική οντότητα.
Κάθε εταιρεία που σχεδιάζει να ενσωματώσει τον επαναπατρισμό ταμειακών διαθέσιμων στη δικαιοδοσία της οικονομικής οντότητας ενδέχεται να ανακαλύψει ότι πρέπει να αναγνωριστεί μια φορολογική υποχρέωση. Η Διοίκηση θα πρέπει, επομένως, να εκτιμήσει προσεκτικά εάν μια αναβαλλόμενη φορολογική υποχρέωση που σχετίζεται με αυτές τις «διαφορές εκτός βάσης», πρέπει να αναγνωριστεί στις οικονομικές καταστάσεις της οικονομικής οντότητας στην περίπτωση που δεν αναμένεται πλέον να πληρούνται οι σωρευτικές προϋποθέσεις του ΔΛΠ 12.39.
Αναμενόμενος τρόπος αναστροφής
Σύμφωνα με το ΔΛΠ 12.51, οι φορολογητέες και εκπεστέες προσωρινές διαφορές πρέπει να επιμετρηθούν χρησιμοποιώντας τους συντελεστές με τους οποίους αναμένεται να αναστραφούν αυτές οι διαφορές. Συχνά, ο σχετικός συντελεστής είναι ο γενικός συντελεστής φόρου εισοδήματος εταιρειών που ισχύει για τα κέρδη της οικονομικής οντότητας. Αν και αυτό δεν ισχύει για την Ελλάδα, εντούτοις υπάρχουν κράτη στα οποία οι φορολογικοί συντελεστές που ισχύουν για κέρδη και ζημίες από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων ή άυλων περιουσιακών στοιχείων διαφέρουν από αυτούς τους γενικούς συντελεστές.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, επιχειρηματικές αποφάσεις ως συνέπεια του COVID-19, θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα να αλλάξει η σύνθεση των υπαρχουσών προσωρινών διαφορών, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο αντιστρέφονται αυτές οι προσωρινές διαφορές. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγή του κατάλληλου φορολογικού συντελεστή που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση ορισμένων στοιχείων του αναβαλλόμενου φόρου.
Ενδιάμεση πληροφόρηση - πραγματικός φορολογικός συντελεστής
Το ΔΛΠ 34.30 (α), απαιτεί τη χρήση της λεγόμενης μεθόδου πραγματικού συντελεστή φόρου (Effective Tax Rate, ETR), ως την καταλληλότερη απεικόνιση της φορολογικής πρόβλεψης μιας εταιρείας που προετοιμάζει οικονομικές αναφορές σε τριμηνιαία (ή εξαμηνιαία) βάση. Η μέθοδος ETR χρησιμοποιεί το σταθμισμένο μέσο ετήσιο ETR και το εφαρμόζει στα προ φόρων έσοδα της ενδιάμεσης περιόδου. Το ETR πρέπει να υπολογίζεται με βάση τους φορολογικούς συντελεστές που έχουν θεσπιστεί ή ουσιαστικά έχουν θεσπιστεί στο τέλος της ενδιάμεσης περιόδου αναφοράς και που θα ισχύουν στη λήξη της ετήσιας περιόδου αναφοράς. Με άλλα λόγια, αναμενόμενες αλλαγές στους φορολογικούς συντελεστές ή τους φορολογικούς νόμους, ως αποτέλεσμα κυβερνητικών μέτρων για την υποστήριξη των οικονομικών οντοτήτων που επηρεάζονται από το COVID-19, δεν θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό του ETR.
Η λογική είναι ότι κατά τη συνήθη πορεία των επιχειρήσεων, οι οικονομικές οντότητες φορολογούνται με βάση το ετήσιο εισόδημά τους, το οποίο περιλαμβάνει τη δραστηριότητα μιας ετήσιας περιόδου αναφοράς (όλα τα τρίμηνα του έτους) και όχι τη δραστηριότητα ενός συγκεκριμένου τριμήνου. Ελλείψει σημαντικής αβεβαιότητας, ο προβλεπόμενος πραγματικός φορολογικός συντελεστής θα πρέπει να αποτελεί λογική προσέγγιση του ετήσιου φορολογικού συντελεστή.
Με το COVID-19 και την υπάρχουσα αβεβαιότητα ως προς το πότε θα αρχίσουν να ανακάμπτουν οι παγκόσμιες οικονομίες, σε συνδυασμό με διάφορες κυβερνητικές ενισχύσεις και κίνητρα που ανακοινώνονται καθημερινά και με τη διαχείριση των προγραμμάτων που δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί, μπορεί να είναι δύσκολο να αποδειχθεί ότι μια αξιόπιστη εκτίμηση του ετήσιου φορολογικού συντελεστή μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας το ETR. Επιπλέον, η σύνθεση του φορολογητέου εισοδήματος θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά αβέβαιη ως αποτέλεσμα κυβερνητικών προγραμμάτων.
Καθώς οι αναφέρουσες οικονομικές οντότητες επιθυμούν να καταγράψουν τους ενδιάμεσους φόρους εισοδήματος, είτε σε τριμηνιαία είτε εξαμηνιαία βάση κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς 2020, πρέπει να εξεταστεί εάν η συνεχιζόμενη χρήση της μεθόδου ETR είναι μια λογική προσέγγιση για την αναφορά των φόρων εισοδήματος σε ενδιάμεση βάση. Εάν δεν μπορεί να γίνει εύλογη εκτίμηση του ETR, οι εκδότες που προετοιμάζουν οικονομικές αναφορές ενδέχεται να επιθυμούν να θεωρήσουν τον πραγματικό υπολογισμό του ετήσιου φόρου ως την καλύτερη εκτίμηση του ETR. Το ΔΛΠ 34, γενικά, απαιτεί αναμενόμενες εκπτώσεις φόρου και φορολογικά κίνητρα, που σχετίζονται με ένα έκτακτο γεγονός, να αναγνωρίζονται κατά την ενδιάμεση περίοδο στην οποία αναμένεται να ληφθούν. Αυτή η απαίτηση μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω τη δυνατότητα εξαγωγής ενός ορθού ETR.
Πρόσθετα θέματα προ εκτίμηση
Μερικοί επιπλέον τομείς που πρέπει οι οικονομικές οντότητες να λάβουν υπόψη είναι οι εξής:
Τα στοιχεία που καλύπτονται σε αυτό το άρθρο, αφορούν πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει η κρίση COVID-19 στην πρόβλεψη φόρου εισοδήματος. Αυτά τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν ενδέχεται να μην είναι τα μόνα. Η κατάσταση είναι ρευστή και οι κυβερνητικές παρεμβάσεις και στη χώρα μας αλλά και σε όλο τον κόσμο αλλάζουν συνεχώς.
Βρισκόμαστε εδώ για να σας βοηθήσουμε.
Οι συντάκτες των οικονομικών καταστάσεων θα πρέπει να είναι ευέλικτοι και καλά προετοιμασμένοι καθώς εξελίσσεται η κατάσταση. Η πρόσβαση σε ειδικούς, πληροφορίες και ακριβή ενημέρωση όσο το δυνατόν γρηγορότερα, είναι κρίσιμη - αλλά οι δυνατότητές σας ενδέχεται να είναι περιορισμένες αυτήν τη στιγμή.
Μπορούμε να σας υποστηρίξουμε, καθώς αναζητείτε τις επιπτώσεις του COVID-19 στις οικονομικές αναφορές της επιχείρησής σας. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, είναι απαραίτητη η ανάγκη να συνεργαστούν στενά οι αναφέρουσες οικονομικές οντότητες και ο ελεγκτής ή ο σύμβουλος σε θέματα οικονομικών αναφορών/ λογιστικής, οπότε αν θέλετε να συζητήσετε οποιοδήποτε από τα ζητήματα που αναφέρονται, μιλήστε με ένα από τα εξειδικευμένα στελέχη της Grant Thornton στην Ελλάδα.
