Σύμφωνα με το Ν. 4738/2020, ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών δημιουργεί ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για τους οφειλέτες. Επιπλέον, το Δημόσιο και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης μπορούν να προβούν, σε πολυμερή σύμβαση, σε αναδιάρθρωση, καθώς και διαγραφή μέρους των οφειλών.
Σκοπός
Σύμφωνα με τον Ν. 4738/2020, σκοπό του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών αποτελούν:
- Η ρύθμιση χρηματικών οφειλών προς χρηματοδοτικούς φορείς, το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης
- Η παροχή λειτουργικού περιβάλλοντος διαμόρφωσης προτάσεων ρύθμισης των οφειλών και αποφυγή του κινδύνου αφερεγγυότητάς, έπειτα από αίτηση του οφειλέτη ή από πρωτοβουλία των παραπάνω οργανισμών
- Η διατήρηση, αξιοποίηση, αναδιάρθρωση και ανόρθωση της επιχείρησης με την επικύρωση της συμφωνίας που προβλέπεται, υπό την προϋπόθεση ότι πληρείται η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης των πιστωτών
Βασική αρχή που διέπει τον μηχανισμό αποτελεί η αρχή της μη χειροτέρευσης, η οποία πληρείται όταν η συμφωνία εξυγίανσης:
- δεν φέρει κανένα πιστωτή σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρισκόταν σε περίπτωση πτώχευσης του οφειλέτη
- δεν έχει ως αποτέλεσμα οποιοσδήποτε από τους μη συναινούντες πιστωτές, ο οποίος έχει κυριότητα επί πράγματος ή είναι εκδοχέας απαιτήσεων (ιδίως στο πλαίσιο χρηματοδοτικής μίσθωσης ή πρακτορείας επιχειρ/κών απαιτήσεων) να υποχρεωθεί να λάβει ποσά μικρότερα από αυτά που θα λάμβανε ή θα λάβει ασκώντας τα συμβατικά του δικαιώματα σε σχέση με τα περιουσιακά αυτά στοιχεία
Υπαγωγή στον μηχανισμό
Η αίτηση για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών υποβάλλεται από τον οφειλέτη ηλεκτρονικά στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.).
Το Δημόσιο, οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή οι χρηματοδοτικοί φορείς μπορούν να κινήσουν τη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών κοινοποιώντας στον οφειλέτη πρόσκληση για την εξωδικαστική αναδιάρθρωση των οφειλών του θέτοντας προθεσμία έως 45 ημερολογιακές ημέρες. Η πρόσκληση κοινοποιείται και στην Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.
Δεν επιτρέπεται υποβολή αίτησης όταν:
- Τουλάχιστον 90% των συνολικών οφειλών του προσώπου σε χρηματοδοτικούς φορείς, στο Δημόσιο και στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης οφείλεται σε έναν χρηματοδοτικό φορέα ή το σύνολο των οφειλών του προς τα πρόσωπα αυτά δεν υπερβαίνει το ποσό των €10 χιλ.
- Το πρόσωπο έχει υποβάλει αίτηση για την επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης ή για την κήρυξή του σε πτώχευση ή για υπαγωγή στη διαδικασία του ν. 3588/2007 ή του ν. 3869/2010 ή του ν. 4605/2019 ή του ν. 4469/2017, εκτός εάν έχει υπάρξει έγκυρη παραίτησή του από τις εν λόγω διαδικασίες, μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης
- Το πρόσωπο έχει τεθεί σε λύση ή εκκαθάριση
- Έχει εκδοθεί οριστική απόφαση υπαγωγής σε μία από τις αναφερόμενες στην περ. β΄ διαδικασίες ή στη διαδικασία του άρθρου 68 του ν. 4307/2015, ή έχει συζητηθεί η αίτηση υπαγωγής του και εκκρεμεί η έκδοση δικαστικής απόφασης ή δεν έχουν παρέλθει 15 τουλάχιστον μήνες από την απόφαση υπαγωγής ή δεν έχουν παρέλθει τουλάχιστον 12 μήνες από την με οποιοδήποτε τρόπο ολοκλήρωση διαδικασίας
- Οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο, καθώς και κάθε πρόσωπο εντεταλμένο στη διαχείριση νομικού προσώπου έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση για αδικήματα
Με την υποβολή αίτησης υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών:
- Αναστέλλεται η διαδικασία του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών. Αν η διαδικασία δεν τελεσφορήσει, η διαδικασία του Κώδικα Δεοντολογίας συνεχίζεται από το στάδιο στο οποίο βρισκόταν πριν την αναστολή
- Αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη, καθώς και η ποινική δίωξη για τις οφειλές που ζητείται ρύθμιση.
- Οι συμμετέχοντες πιστωτές, που είναι χρηματοδοτικοί φορείς, δύνανται να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη
- Πρόταση πιστωτών: Αν σε 30 ημέρες από την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος δεν έχει υπογραφεί η συμφωνία του οφειλέτη με την πλειοψηφία των πιστωτών, τότε η διαδικασία θεωρείται λήξασα χωρίς δυνατότητα παράτασης ή ανανέωσης.
- Αίτηση οφειλέτη: Αν δεν υπογραφεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών εντός 2 μηνών από την ημερομηνία η διαδικασία θεωρείται άκαρπη (παράταση 15 ημερών)
Τέλος, η αθέτηση της συμφωνίας έχει τα ακόλουθα αποτελέσματα:
- Αν ο οφειλέτης καταστεί υπερήμερος, το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση υπερβαίνει αθροιστικά είτε την αξία 3 δόσεων είτε την αξία τουλάχιστον του 3% του συνολικά οφειλόμενου ποσού, τότε οποιοσδήποτε καταλαμβανόμενος πιστωτής δύναται να καταγγείλει τη σύμβαση αναδιάρθρωσης (δηλαδή απώλεια της ρύθμισης)
- Η απώλεια της ρύθμισης συνεπάγεται την αναβίωση των απαιτήσεων. Η απώλεια της ρύθμισης δεν ασκεί επίδραση στη νομική θέση των λοιπών καταλαμβανόμενων πιστωτών
Συμπερασματικά
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός αποτελεί ένα ευέλικτο εργαλείο ρύθμισης οφειλών, κυρίως για οφειλέτες όπου σύμφωνα με το οικονομικό τους προφίλ η πτώχευση και η ρευστοποίηση της περιουσίας θα αποτελούσε ιδιαίτερα δυσμενές σενάριο. Συνεπώς, σε αυτές τις περιπτώσεις ο εξωδικαστικός συμβιβασμός με τους πιστωτές δύναται να αποτελέσει βιώσιμη λύση για τον οφειλέτη και από την άλλη οι πιστωτές αναμένεται να ωφεληθούν από την εφαρμογή του.
