Την τελευταία δεκαετία η ελληνική οικονομία έχει πληγεί από αλλεπάλληλες κρίσεις, που συνοψίζονται σε τρία μνημόνια, μία πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ το κλίμα αβεβαιότητας ενισχύουν πρόσθετες απειλές, όπως ο πληθωρισμός, η ενεργειακή κρίση, η διαφαινόμενη διατροφική ένδεια και η κλιματική αλλαγή, με επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο θα στηρίξει καθοριστικά την ανάκαμψη της Ευρώπης, μπορεί να συμβάλλει στην επίλυση μεγάλων αδυναμιών που χαρακτηρίζουν την ελληνική οικονομία, όπως η ασθενής ανταγωνιστικότητα και το μεγάλο έλλειμμα εγχώριων και ξένων επενδύσεων, ενισχύοντας παράλληλα την επιτάχυνση αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.
Η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί τόσο μέσα από επιδοτήσεις, όσο και μέσα από δάνεια. Υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, 5 κρίσιμοι παράγοντες για την απορρόφηση των επιδοτήσεων:
Όσον αφορά στο σκέλος των δανείων, η χώρα μας πρωτοπορεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς έχει τεθεί ήδη σε λειτουργία η πλατφόρμα υποβολής επενδυτικών σχεδίων για δανειακή χρηματοδότηση από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Προκειμένου να εγκριθούν τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στην πλατφόρμα, υπάρχουν πέντε βασικά στάδια που πρέπει να ολοκληρωθούν:
Παράλληλα, η πλατφόρμα είναι διαμορφωμένη με τέτοιον τρόπο, ώστε να υπάρχει η μέγιστη δυνατή διαφάνεια, καθώς και να διασφαλίζεται η έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση των επενδυτών. Ένα κρίσιμο στοιχείο που οφείλουμε να αναφέρουμε είναι ότι η οριστικοποίηση των χαμηλότοκων επιτοκίων του Ταμείου γίνεται με την υπογραφής της σύμβασης με το πιστωτικό ίδρυμα. Παράλληλα, αξίζει να τονίσουμε ότι επειδή ισχύει η αρχή του “first come, first served” οι εταιρίες που θα ολοκληρώσουν πρώτες την υποβολή και έγκριση του επενδυτικού τους σχεδίου είναι αυτές που θα ωφεληθούν από τα χαμηλότοκα επιτόκια. Κάθε αναθεώρηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα οδηγεί και σε αναθεώρηση των χαμηλότοκων επιτοκίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μέχρι στιγμής, έχουν επισκεφθεί την πλατφόρμα πάνω από 650 φορείς με σχέδια, η συνολική αξία των οποίων υπερβαίνει τα € 5 δισεκατομμύρια. Η πρόβλεψη είναι ότι έως το τέλος του 2023 θα έχει συμβασιοποιηθεί το μεγαλύτερο μέρος, αν όχι το σύνολο, των διαθέσιμων πόρων του ΤΑΑ, ενώ τα δάνεια θα κατευθυνθούν στον πρωτογενή και τον δευτερογενή τομέα, προκειμένου να ενισχυθεί τόσο η εγχώρια αγροδιατροφική παραγωγή και η βιομηχανία της χώρας, όσο και η εξωστρέφεια.
Σημαντική στήριξη στις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένεται να προσφέρει και το ενεργειακό πρόγραμμα REPowerEU, το οποίο ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το οποίο αποσκοπεί στην επιτάχυνση της πράσινης ενεργειακής μετάβασης, ενός από τους βασικούς πυλώνες του Ταμείου. Μέσα από το εν λόγω πρόγραμμα, η Ελλάδα έχει μία μοναδική ευκαιρία να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια, να αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και να επιταχύνει τη λειτουργία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ταυτόχρονα, πρόνοια πρέπει να ληφθεί για στοχευμένα μέτρα που αφορούν την ενεργοβόρα βιομηχανία, την αγροτική παραγωγή και την εγχώρια ακτοπλοΐα.
Tαυτόχρονα το RepowerEU εξυπηρετεί και την ανάγκη απεξάρτησης από τις ενεργειακές πηγές της Ρωσίας που αποτελεί πλέον στρατηγική ολόκληρης της Ευρώπης. Οι πόροι του θα στηρίξουν και «μη πράσινες» ενεργειακές λύσεις, που σχετίζονται με το υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Το γεγονός ότι η χώρα μας σημείωσε ανάπτυξη 7% το πρώτο τρίμηνο του 2022 ήταν μία ιδιαίτερα θετική εξέλιξη, δεδομένων όλων των γεγονότων που συνέβησαν τους προηγούμενους μήνες και των αντιξοοτήτων που δημιουργήθηκαν. Μέσα από τη στήριξη που προσφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης, πρωταρχικός στόχος είναι να διατηρηθεί η χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά, και να ενισχυθεί την ανθεκτικότητά της απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις.
Βασίλης Καζάς
Διευθύνων Σύμβουλος Grant Thornton
Εγγραφείτε στις ενημερώσεις μας
