Χαρακτηριστικό της έκδοσης μετοχών υπέρ το άρτιο είναι να προϋφίσταται ή να επιγεννάται πολυμετοχικότητα, δηλαδή να εισέρχονται νέοι μέτοχοι στο μετοχικό σχήμα της εταιρίας από τους οποίους καταβάλλεται ποσό μεγαλύτερο από την ονομαστική αξία των παλαιών μετοχών για να υπάρξει εξίσωση των δικαιωμάτων των νέων μετόχων με εκείνα των παλαιών μετόχων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η προσφεύγουσα εταιρία προέβη σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο η οποία δεν αιτιολογείται από την εικόνα των μετόχων της καθώς με την εν λόγω αύξηση δεν υπήρξε καμία μεταβολή στους μετόχους της. Ακόμη, η οικονομική κατάσταση της προσφεύγουσας εταιρίας κάθε άλλο παρά εύρωστη μπορεί να χαρακτηριστεί, ούτως ώστε να δικαιολογείται η έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο, καθώς από ενάρξεως λειτουργίας της εμφανίζεται ζημιογόνα. Η ΔΕΔ έκρινε ότι η δημιουργία της διαφοράς υπέρ το άρτιο από τη μονομετοχική εταιρία αποσκοπεί στην απόκτηση φορολογικού πλεονεκτήματος, καθώς η έκδοση των μετοχών σε τιμή πολύ υψηλότερη από την ονομαστική τους αξία έγινε με σκοπό την συσσώρευση κεφαλαίου μεν, αλλά όχι ως μετοχικού κεφαλαίου το οποίο υπόκειται άμεσα σε φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου. Εξάλλου, έκρινε ότι θα αποφύγει την πληρωμή του αναλογούντος φόρου, με τη δημιουργία αποθεματικού υπέρ το άρτιο, το οποίο λόγω των ζημιών της έχει τη δυνατότητα να μην κεφαλαιοποιήσει (ΔΕΔ 642/2024).
Η τακτική γενική συνέλευση των μετόχων έχει κύρια αρμοδιότητα τη λήψη απόφασης επί των θεμάτων, τα οποία, κατά τον νόμο, υποχρεωτικά υποβάλλονται σε αυτήν μετά από κάθε χρήση, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η έγκριση των οικονομικών καταστάσεων (ισολογισμός) και η διάθεση των κερδών. Προϋπόθεση γένεσης της αξίωσης των μετόχων για διανομή κερδών είναι η σύννομη απόφαση της αρμόδιας, για τον σκοπό αυτό, τακτικής γενικής συνέλευσης και το διανεμητέο ποσό πρέπει να εμφανίζεται ως τέτοιο στις εγκριθείσες οικονομικές καταστάσεις. Το εισόδημα που προέρχεται από αποθεματικά προγενέστερων χρήσεων, τα οποία διανέμονται με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιονδήποτε χρόνο, ως εισόδημα των μετόχων από κινητές αξίες, θεωρείται, για σκοπούς επιβολής του φόρου εισοδήματος, ότι αποκτάται με την έγκριση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων από την τακτική γενική συνέλευση, στις οποίες καταστάσεις περιλαμβάνεται η διανομή αποθεματικών, έστω και αν η διανομή είχε ενδεχομένως αποφασιστεί προηγουμένως σε άλλη έκτακτη γενική συνέλευση. Η γενική συνέλευση που εγκρίνει τις οικονομικές καταστάσεις εγκρίνει, έστω σιωπηρά, την αποφασισθείσα από την έκτακτη συνέλευση διανομή αποθεματικών. Τα διανεμόμενα αποθεματικά, ως εισόδημα που αποκτάται με την έγκριση της τακτικής γενικής συνέλευσης υπάγεται σε φόρο εισοδήματος με βάση τον φορολογικό συντελεστή που ισχύει κατά τον χρόνο εγκρίσεως των οικείων οικονομικών καταστάσεων, έστω και αν τη διανομή είχε αποφασίσει προηγουμένως έκτακτη γενική συνέλευση (ΣτΕ 907/2023).
Με πρόσφατη απόφασή του το ΣτΕ επικύρωσε για δεύτερη φορά, μετά από μία τριετία (2019), την ακύρωση της συνεχόμενης παράλειψης του Υπουργού Οικονομικών να ασκήσει την κανονιστική του αρμοδιότητα εκδίδοντας απόφαση που θα καθορίζει λεπτομερώς τη διαδικασία εξόφλησης φόρου κληρονομίας από οφειλέτη που βρίσκεται σε αδυναμία καταβολής του σε μετρητά. Η άπρακτη πάροδος εύλογου χρόνου συνιστά κατά το Δικαστήριο συντέλεση νέας παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας της Διοίκησης, καταστρατηγώντας το σκοπό της διάταξης, για την διευκόλυνση είσπραξης του φόρου κληρονομίας από αδύναμο οφειλέτη, με την μεταβίβαση ακινήτου κυριότητάς του. Συνεπεία των ανωτέρω και προς αντιμετώπιση της τρέχουσας παράλειψης, το Δικαστήριο διέταξε τις φορολογικές αρχές, όπως προβαίνουν στη λήψη απόφασης για κάθε αίτημα εξόφλησης φόρου κληρονομίας με μεταβίβαση ακινήτου υπέρ του Δημοσίου όσο χρόνο διαρκεί η παράλειψη του Υπουργού Οικονομικών για τον πλήρη και λεπτομερή καθορισμό των όρων μεταβίβασης (ΣτΕ 278/2023).
Την θέση αυτή υιοθέτησε το Συμβούλιο της Επικρατείας, σε πρόσφατη απόφαση του επί αιτήσεως αναιρέσεως. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, ο αναιρεσειών, προσβάλει την απόφαση του Εφετείου και ισχυρίζεται ότι τα ρητώς αναφερόμενα από την Σύμβαση εισοδήματα δεν είναι περιοριστικά αλλά ότι μπορεί να εφαρμοστεί και σε εκείνα που δεν αναφέρονται ρητά όπως σε εκείνα των οποίων η προέλευση δεν είναι γνωστή. Επιπλέον υποστήριξε ότι η Ελληνοελβετική σύμβαση δεν αναφέρει ως σκοπό της την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής όπως συμβαίνει με άλλες συμβάσεις αυτού του είδους και στις οποίες ο σκοπός αυτός αναφέρεται ρητά. Το Ανώτατο Δικαστήριο αντέκρουσε τον πρώτο ισχυρισμό με το σκεπτικό ότι η σύμβαση βρίσκει εφαρμογής μόνο στις περιπτώσεις που ρητώς αναφέρονται από αυτή και όχι σε εκείνες που προέρχονται από πηγή άγνωστη για τις οποίες εφαρμόζονται οι οικείες διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας. Ενώ σε σχέση με τους σκοπούς της Σύμβασης το ΣτΕ υποστήριξε ότι ο εν γένει σκοπός των συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας είναι η αντιμετώπιση του φαινομένου της φοροδιαφυγής ακόμα και αν αυτό δεν μνημονεύεται στο κείμενο της Σύμβασης.
Εγγραφείτε στις ενημερώσεις μας
