Φοροδοξίες, 05.11.2017

Γνωρίζετε ότι:

• Διαφορετική φορολογική κατοικία μεταξύ συζύγων (ο σύζυγος στην αλλοδαπή, η σύζυγος στην Ελλάδα) μπορεί να υπάρχει σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) που βασίζεται στην υπ’ αριθμόν 1445/2016 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Με την απόφαση αυτή, η ΔΕΔ έκρινε ότι ο σύζυγος μπορεί να έχει τη φορολογική του κατοικία σε διαφορετική χώρα από τη σύζυγό του, παρά το γεγονός ότι η ίδια διαμένει και εργάζεται ως μισθωτή στην Ελλάδα κατά τον αντίστοιχο χρόνο. Σε κάθε περίπτωση, για να γίνει δεκτό αίτημα μεταφοράς στην αλλοδαπή, θα πρέπει να αποδεικνύεται επαρκώς η ύπαρξη κατοικίας και η παρουσία του ενός συζύγου στην ξένη χώρα. Ενδεικτικά, δηλαδή, συνεκτιμάται εάν ο σύζυγος, που επιθυμεί να αναγνωριστεί η αλλοδαπή φορολογική κατοικία του, διατηρεί μόνιμη και πλήρη απασχόληση στην άλλη χώρα, καθώς και εάν έχει διακόψει την τυχόν επαγγελματική του δραστηριότητα στην Ελλάδα. Η ΔΕΔ έκρινε, επίσης, ότι στην παραπάνω περίπτωση θα πρέπει να είναι δυνατή η υποβολή χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για τους συζύγους στην Ελλάδα (ΔΕΔ 3950/2017).

• Προβληματίζει ο τρόπος με το οποίο θα εφαρμοστεί πρακτικά αυτή ακριβώς η δυνατότητα υποβολής ξεχωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα για συζύγους με διαφορετική φορολογική κατοικία. Με την πρόσφατη απόφασή της, η ΔΕΔ αναγνωρίζει κατ’ αρχάς ως δυνατή την υποβολή ξεχωριστής δήλωσης σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Ωστόσο, στην ίδια απόφαση η ΔΕΔ αναφέρει ότι η φορολογική διοίκηση προσέθεσε συγκεκριμένο κωδικό (κωδικός 320) στην ηλεκτρονική δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2016, ώστε να συμπληρώνεται από τη σύζυγο όταν είναι φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής (άρα, εξυπακούεται υποβολή κοινής δήλωσης). Δηλαδή, δεν έχει καταστεί ακόμη σαφές εάν και με ποιο τρόπο θα πραγματοποιείται η υποβολή της δήλωσης από κάθε σύζυγο (ΔΕΔ 3950/2017).

• Στις 31.12.2017 παραγράφονται για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος τα φορολογικά έτη 2006 (στην περίπτωση 10ετούς παραγραφής) και 2011 (στην περίπτωση 5ετούς παραγραφής). Συνεπώς, μέχρι την παραπάνω ημερομηνία πρέπει να έχουν κοινοποιηθεί οι πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου για τα έτη αυτά στους ελεγχόμενους φορολογουμένους. Σημειώνεται ότι, μετά την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (1738/2017), δεν μπορεί να δοθεί παράταση στον χρόνο παραγραφής, καθώς η πρακτική αυτή των διαδοχικών παρατάσεων κρίθηκε ως αντισυνταγματική.

• Ενσωματώθηκε στο εσωτερικό δίκαιο η Συμφωνία Ελλάδας - ΗΠΑ για την εφαρμογή της νομοθεσίας FATCA περί φορολογικής συμμόρφωσης λογαριασμών της αλλοδαπής (ν. 4493/2017). Οι ΗΠΑ πρωτοστάτησαν (πριν τον ΟΟΣΑ) στον σχεδιασμό και στην (παγκόσμια) εφαρμογή συστήματος ανταλλαγής χρηματοοικονομικών στοιχείων και πληροφοριών με τη νομοθεσία FATCA. Στο πλαίσιο της νομοθεσίας αυτής, υπογράφονται με τις ΗΠΑ διακρατικές συμβάσεις προδιαγεγραμμένου τύπου, οι οποίες προβλέπουν αποστολή στοιχείων αντίστοιχη με αυτήν του ΟΟΣΑ, είτε αμφίδρομη είτε μονομερή.

• Στην 5η υψηλότερη θέση κατατάσσεται η Ελλάδα για το 2016, ανάμεσα σε 35 κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ, όσον αφορά τη φορολογική επιβάρυνση του μέσου έγγαμου εργαζομένου με δύο τέκνα. Σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα, οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι επιβαρύνονται στην Ελλάδα με φόρο που ανέρχεται κατά μέσον όρο σε 38,3%, τη στιγμή που ο μέσος όρος σε επίπεδο ΟΟΣΑ διαμορφώνεται σε μόλις 26,6%. Μάλιστα, το παραπάνω ποσοστό εμφανίζεται αυξημένο σε σχέση με το 2015, όπου η Ελλάδα κατείχε την 7η θέση. Αντίστοιχα, για έναν άγαμο και άτεκνο εργαζόμενο, η φορολογική επιβάρυνση στην Ελλάδα για το 2016 είναι η 14η υψηλότερη με ποσοστό 40,2%, σε σύγκριση με το μέσο ποσοστό ύψους 36%, που ισχύει σε επίπεδο ΟΟΣΑ.

• Νέο σύστημα επίλυσης διαφορών ως προς τη διπλή φορολόγηση μεταξύ των κρατών-μελών ενέκρινε το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις 10 Οκτωβρίου 2017. Η Οδηγία απαιτεί υποχρεωτικούς και δεσμευτικούς μηχανισμούς επίλυσης διαφορών, με σαφή χρονοδιαγράμματα και υποχρέωση επίτευξης αποτελεσμάτων. Σκοπός της Οδηγίας είναι να διασφαλίσει ένα φορολογικό περιβάλλον, όπου το κόστος συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις θα ελαχιστοποιείται. Συγκεκριμένα, το κείμενο της Οδηγίας προβλέπει την κίνηση, από πλευράς του φορολογουμένου, «διαδικασίας φιλικού διακανονισμού», στο πλαίσιο της οποίας τα κράτη-μέλη πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία εντός δύο ετών. Εάν η διαδικασία αποτύχει, δρομολογείται διαδικασία διαιτησίας ώστε να επιλυθεί η διαφορά εντός και πάλι καθορισμένων προθεσμιών. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να μεταφέρουν την Οδηγία στο εσωτερικό τους δίκαιο μέχρι τις 30.6.2019. Η Οδηγία θα καταλαμβάνει φορολογικά έτη που αρχίζουν από 1.1.2018 και εφεξής. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι τα κράτη-μέλη μπορούν να συμφωνήσουν στην εφαρμογή της Οδηγίας προγενέστερα φορολογικά έτη.