Αντίθετη προς την Ελευθερία Κίνησης Κεφαλαίων θεωρεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την απαλλαγή από φόρο κληρονομιών, μόνο των κοινών τραπεζικών λογαριασμών στην Ελλάδα, και όχι την επέκτασή της και σε κοινούς λογαριασμούς στο εξωτερικό. Εφόσον η Ελλάδα δεν δώσει επαρκείς εξηγήσεις, η υπόθεση αναμένεται να οδηγηθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί μεταξύ των χωρών καθώς και η υποχρεωτική τηλεργασία που επέβαλε η πανδημία προκάλεσαν ερμηνευτικά φορολογικά ζητήματα σε σχέση με το κατά πόσο η αναγκαστική παραμονή ενός προσώπου στη χώρα, λόγω των συνθηκών αυτών, μπορεί να επηρεάσει τη φορολογική κατοικία του, τη φορολογική κατοικία της αλλοδαπής εταιρείας, αν πρόκειται για διευθυντικό στέλεχος ή τη μόνιμη εγκατάσταση του αλλοδαπού εργοδότη του, εάν πρόκειται για μισθωτό. Τα ζητήματα αυτά επιχείρησε να λύσει η φορολογική αρχή με σχετική εγκύκλιό της τον περασμένο Ιούλιο (ΑΑΔΕ Ε2113/2020), ακολουθώντας τις αντίστοιχες οδηγίες του Ο.Ο.Σ.Α.. Παρόλο που οι ερμηνευτικές αυτές οδηγίες ήταν άμεσες και χρήσιμες, ωστόσο, παρασχέθηκαν σε αρχικό στάδιο της πανδημίας και αφορούσαν κυρίως το δεύτερο τρίμηνο του 2020, θεωρώντας, ακόμα, ότι οι συνθήκες θα επανέλθουν πολύ γρηγορότερα στην προηγούμενη κατάσταση. Δεδομένου, ωστόσο, ότι αυτό δεν έχει ακόμα συμβεί εξαιτίας της παρατεταμένης παρουσίας του COVID-19 σε παγκόσμιο επίπεδο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η τηλεργασία αναμένεται να εδραιωθεί σημαντικά ως εργασιακή πρακτική, η παροχή νέων οδηγιών είναι αναγκαία.
Δεν αποκτάται φορολογική κατοικία στη χώρα όπου το φυσικό πρόσωπο διαμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων ενόψει του CΟVID-19, με μόνη την αιτία αυτή, σύμφωνα με την εγκύκλιο της ΑΑΔΕ. Στόχος της ερμηνείας αυτής ήταν να εξαιρέσει από τη φορολογική εξουσία της Ελλάδας φυσικά πρόσωπα που βρέθηκαν στη χώρα και «εγκλωβίστηκαν» σε αυτή λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών, δηλαδή, κατά κανόνα, από το Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2020, με κίνδυνο να θεωρηθούν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, είτε λόγω της συμπλήρωσης 183 ημερών στη χώρα είτε λόγω «συνήθους διαμονής» σε αυτή. Ωστόσο, η εξαίρεση αυτή δεν καλύπτει ευθέως και με την ίδια βεβαιότητα περιπτώσεις κατά τις οποίες τα φυσικά πρόσωπα, συχνά εργαζόμενα απομακρυσμένα με τη μορφή τηλεργασίας, παρέμειναν ή και παραμένουν στη χώρα μας και μετά την άρση των απαγορεύσεων, πιθανότατα και έως τη βελτίωση των υγειονομικών συνθηκών, μετά το τέλος του χρόνου. Η παραμονή αυτή συχνά δεν επιβάλλεται από ταξιδιωτικές απαγορεύσεις αλλά αποτελεί ένα μέτρο προστασίας της υγείας των προσώπων αυτών και των οικογενειών τους, καθώς η υγειονομική κρίση στην Ελλάδα υπήρξε σχετικά πιο ήπια - τουλάχιστον για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα - σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης. Δεδομένης και της δεύτερης, δριμείας φάσης της πανδημίας, η αντιμετώπιση και των περιπτώσεων αυτών με ανάλογο τρόπο είναι αναγκαία.
Δεν μεταβάλλεται ο τόπος της φορολογικής κατοικίας των εταιρειών λόγω της προσωρινής αδυναμίας των μελών της διοίκησης να μετακινηθούν λόγω του COVID-19, σύμφωνα με την εγκύκλιο. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι ο τόπος άσκησης της πραγματικής διοίκησης των νομικών προσώπων και άρα η φορολογική κατοικία τους δεν μετατοπίζεται ανάλογα με τον τόπο όπου έχουν αναγκαστεί να παραμένουν τα ανώτατα διοικητικά στελέχη, λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών ή και απαγορεύσεων που έχουν επιβληθεί διεθνώς, δηλαδή λόγω ανωτέρας βίας. Αντίθετα, επισημαίνεται ότι ως τόπος πραγματικής διοίκησης των εταιρειών πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο συνήθης τόπος διεξαγωγής των συνεδριάσεων των διοικητικών οργάνων και λήψης των καθημερινών αποφάσεων και όχι ο τόπος όπου προσωρινά και εκτάκτως, λόγω COVID-19, αυτές λαμβάνουν χώρα.
Δεν δημιουργείται μόνιμη εγκατάσταση της αλλοδαπής εργοδότριας επιχείρησης στην Ελλάδα, από μόνο το γεγονός ότι αυτή αποτελεί τον τόπο τηλεργασίας εργαζομένου της, κατά τη διάρκεια των περιορισμών, με βάση την εγκύκλιο. Σε εναρμόνιση με τα σχόλια του ΟΟΣΑ, διευκρινίζεται ότι τηλεργασία από το σπίτι (home-office) που οφείλεται σε εργασιακούς περιορισμούς και προκύπτει από κυβερνητικές οδηγίες αποτελεί «ανωτέρα βία». Γι’ αυτό το λόγο, η οικία του εργαζομένου δε μπορεί να θεωρηθεί μόνιμη εγκατάσταση της αλλοδαπής επιχείρησης δεδομένου ότι η εργασία δεν παρέχεται εκεί κατόπιν απαίτησης της επιχείρησης αλλά στην ουσία επιβάλλεται από τις συνθήκες και έχει προσωρινό χαρακτήρα. Ωστόσο, η έκδοση των οδηγιών τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, κατά την πρώτη φάση της πανδημίας, δεν παρέχει αρκετή ασφάλεια ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων, ειδικά ως προς τον «προσωρινό» και «έκτακτο» χαρακτήρα της τηλεργασίας στο πλαίσιο της πανδημίας, δεδομένου ότι αυτή έφτασε να εκτείνεται σε όλο το φορολογικό έτος 2020. Η παρουσία εργαζομένων, πλέον, δεν οφείλεται απαραίτητα σε απαγορεύσεις και περιορισμούς αλλά ενδέχεται να υιοθετείται από τους εργαζομένους ως ένα μέτρο αυτοπροστασίας απέναντι στην υγειονομική κρίση και να μην αποτελεί επιχειρηματική επιλογή του αλλοδαπού εργοδότη. Από την άλλη, ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η τηλεργασία αναμένεται να καθιερωθεί ως πάγια εργασιακή συνήθεια, ανεξάρτητα από τον COVID-19, σε συνδυασμό με το καλό κλίμα χωρών, όπως η Ελλάδα. Η δημιουργία μόνιμης εγκατάστασης στη βάση της τηλεργασίας είναι ενδεχομένως το σημαντικότερο φορολογικό ζήτημα που ανέδειξε η πανδημία και συνεπώς, η παροχή συμπληρωματικών οδηγιών είναι απαραίτητη προκειμένου να δημιουργηθεί ένα σαφές πλαίσιο.
Εγγραφείτε στις ενημερώσεις μας
