Ο συγκεκριμένος φόρος επιβάλλεται, με συντελεστή 15% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, στην περίπτωση που νομικό πρόσωπο έχει στην ιδιοκτησία του ακίνητο στην Ελλάδα αλλά δεν δηλώνει τους πραγματικούς δικαιούχους του και δεν εμπίπτει σε κάποιες συγκεκριμένες απαλλαγές που προβλέπει ο νόμος. Το Δικαστήριο, εξετάζοντας τα κρίσιμα ζητήματα αρχικά σε πενταμελή σύνθεση, έκρινε πως η επιβολή του εν λόγω φόρου προσβάλλει τον πυρήνα της περιουσίας των φορολογουμένων και παραβιάζει πληθώρα θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος αλλά και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Κι αυτό διότι, ο κύκλος των υπόχρεων προσώπων είναι ασαφής ενώ, με τη θέσπιση του ειδικού αυτού φόρου, ο νομοθέτης εστίασε στην πάταξη της φοροδιαφυγής και όχι στον προσδιορισμό της φοροδοτικής ικανότητας, η οποία προκύπτει από την κατοχή ακίνητης περιουσίας. Εξάλλου, επισημάνθηκε ότι παρότι οι εταιρείες που δηλώνουν στη φορολογική αρχή τη μετοχική σύνθεσή τους μπορούν υπό προϋποθέσεις να επιτύχουν την απαλλαγή από το φόρο, η δυνατότητα αυτή αποκλείεται όταν μέρος έστω των μετοχών ανήκουν σε «offshore» εταιρείες, δηλαδή σε εταιρείες που βρίσκονται σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Η ρύθμιση αυτή προσομοιάζει με αμάχητο τεκμήριο φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής και δεν είναι συνταγματικά ανεκτή. Κατά την αντίθετη γνώμη του Πρόεδρου, ο φόρος επιβαρύνει ουσιαστικά μόνο τις εταιρείες εκείνες που επιδιώκουν να αποκρύψουν τους πραγματικούς δικαιούχους, δυσχεραίνοντας έτσι το ελεγκτικό έργο της φορολογικής αρχής και άρα η επιβολή του δεν παραβιάζει το Σύνταγμα. Λόγω σπουδαιότητας και ύπαρξης αντίθετης νομολογίας, η υπόθεση παραπέμφθηκε στην επταμελή σύνθεση του αρμόδιου τμήματος (ΣτΕ 795/2022).
Ειδικότερα, η κινητή περιουσία αλλοδαπού υπηκόου που βρίσκεται στην αλλοδαπή και δωρίζεται σε Έλληνα υπήκοο υπόκειται σε φόρο στην Ελλάδα, ο οποίος βαρύνει τον Έλληνα δωρεοδόχο. Ωστόσο, εάν καταβάλλεται φόρος για την δωρεά του ίδιου περιουσιακού στοιχείου και στην αλλοδαπή, ο φόρος αυτός πιστώνεται έναντι του φόρου που οφείλεται στην Ελλάδα, προς αποφυγή της διπλής φορολόγησης. Κρίσιμο στοιχείο για την πίστωση αυτή του φόρου αλλοδαπής είναι η ταυτότητα αφενός του προσώπου που βαρύνεται με τον φόρο και αφετέρου του περιουσιακού στοιχείου που δωρίζεται. Ως εκ τούτου, η πίστωση του φόρου παραμένει δυνατή ανεξάρτητα από το εάν κατά την αλλοδαπή νομοθεσία ο εν λόγω φόρος καταβάλλεται από τον ίδιο τον δωρεοδόχο ή από τρίτο πρόσωπο για λογαριασμό του. Ακόμα και στην τελευταία περίπτωση, ο φόρος που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή από τρίτο πρόσωπο μπορεί να πιστωθεί υπέρ του δωρεοδόχου, υπό την προϋπόθεση (α) ότι η αλλοδαπή νομοθεσία επιτρέπει την καταβολή από τρίτο πρόσωπο και (β) ο δωρεοδόχος, αποδεικνύει ότι η καταβολή στην αλλοδαπή από τρίτο έλαβε χώρα για λογαριασμό του (Ε.2036/2022).
Στη συγκεκριμένη υπόθεση το ΔΕΕ έκρινε επί προδικαστικού ερωτήματος που αφορούσε ρουμανική εμπορική εταιρία που παρέχει εκπαιδευτικές υπηρεσίες συμπληρωματικές του σχολικού προγράμματος, είχε εγγραφεί στο εθνικό εμπορικό μητρώο αλλά δεν είχε συνάψει σύμπραξη με εκπαιδευτικό ίδρυμα, όπως απαιτεί το ρουμάνικο δίκαιο για την αναγνώριση ενός εκπαιδευτικού φορέα. Στο πλαίσιο αυτό, το ΔΕΕ διευκρίνισε ότι η απαλλαγή από τον ΦΠΑ που προβλέπεται για τις υπηρεσίες που συνδέονται με την εκπαίδευση θα πρέπει καταρχάς να ερμηνεύεται συσταλτικά. Ειδικότερα, η απαλλαγή εξαρτάται αφενός, από την φύση της παρεχόμενης υπηρεσίας και αφετέρου από την αναγνώριση του παρόχου της υπηρεσίας από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος ως φορέα που έχει σκοπούς παρεμφερείς με εκείνους ενός εκπαιδευτικού οργανισμού δημοσίου δικαίου. Ως εκ τούτου, μία επιχείρηση θα πρέπει να διαθέτει την απαιτούμενη αναγνώριση κατά το εθνικό δίκαιο ως φορέας εκπαίδευσης προκειμένου να τύχει της απαλλαγής από τον ΦΠΑ για τις παρεχόμενες εκπαιδευτικές υπηρεσίες της (C-612/20).
Πιο συγκεκριμένα, συγκροτήθηκε Μητρώο Μη Εμπορικής Οικονομικής Δραστηριότητας στο οποίο θα εγγράφονται υποχρεωτικά τα σωματεία, τα ιδρύματα, οι επιτροπές εράνων καθώς και οι αστικές εταιρείες, χωρίς να αποκτούν την εμπορική ιδιότητα. Επιπλέον, θεσπίσθηκε το Μητρώο Επωνυμιών και Διακριτικών Τίτλων στο οποίο καταχωρίζονται με χρονολογική σειρά όλες οι κατοχυρωμένες επωνυμίες και οι διακριτικοί τίτλοι των φυσικών και νομικών προσώπων που ασκούν εμπορική ή οικονομική δραστηριότητα. Στόχος είναι η διασφάλιση της μοναδικότητας των επωνυμιών, η σύννομη κατοχύρωσή της και η προστασία των επιχειρήσεων από τον κίνδυνο σύγχυσης, της εκμετάλλευσης ξένης φήμης και του αθέμιτου ανταγωνισμού. Περαιτέρω, συγκροτήθηκε Γενικό Μητρώο Μελών Επιστημονικών Φορέων στο οποίο εγγράφονται προαιρετικά τα πρόσωπα που ασκούν ελεύθερη επαγγελματική δραστηριότητα (ιατροί, δικηγόροι, οικονομολόγοι κ.λπ.) Η εγγραφή των μελών των επιστημονικών φορέων στο ΓΕ.Μ.Μ.Ε.Φ. τίθεται ως προϋπόθεση προκειμένου οι παραπάνω επαγγελματίες να λάβουν κάθε είδους ενωσιακή οικονομική ενίσχυση ή επιχορήγηση μέσω του ΕΣΠΑ, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και άλλων πηγών.
Εγγραφείτε στις ενημερώσεις μας
