Φοροδοξίες, 12.04.2020

Φορολογία και Κορωνοϊός - Τρίτο Μέρος

• Ενδοομιλικές συναλλαγές – Αλλαγές στο λειτουργικό προφίλ των πολυεθνικών εταιριών: Η παγκόσμια εξάπλωση του Covid-19 αναγκάζει τις περισσότερες εθνικές κυβερνήσεις να υιοθετήσουν δράσεις και μέτρα, που κρίνονται αναγκαία για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης και αναφορικά με τις εξειδικευμένες διεργασίες του πεδίου της τεκμηρίωσης των ενδοομιλικών συναλλαγών (Transfer Pricing). Αντίστοιχη θα πρέπει να είναι και η προσέγγιση των ελληνικών αρχών. Ενδεικτικά, λόγω των περιορισμών, αλλά και των ευκαιριών που προέκυψαν από τις έκτακτες αυτές συνθήκες, υφίσταται το ενδεχόμενο οι πολυεθνικοί όμιλοι επιχειρήσεων να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση του οργανωτικού και λειτουργικού τους σχεδιασμού, μεταφέροντας λειτουργίες και κινδύνους μεταξύ των εταιριών του ομίλου και μεταβάλλοντας έτσι το λειτουργικό προφίλ αυτών. Το γεγονός αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί καταλλήλως από τις φορολογικές αρχές, ώστε να δοθούν οδηγίες αναφορικά με ενδεχόμενες αναπροσαρμογές.   
  
  
• Μεταφορά προσωπικού εντός του ομίλου: Από τη σκοπιά των ενδοομιλικών συναλλαγών θα πρέπει επίσης να ρυθμιστεί από τις ελληνικές φορολογικές αρχές η δυνατότητα μεταφοράς προσωπικού σε άλλη νομική οντότητα (αλλοδαπή ή μη) εντός του ομίλου.  Ειδικότερα, στον εργοδότη που έχει αναστείλει αναγκαστικά την επιχειρηματική του δραστηριότητά, δίνεται η δυνατότητα να μεταφέρει προσωπικό εντός του ομίλου, κατόπιν σχετικής συμφωνίας μεταξύ των νομικών οντοτήτων από και προς τις οποίες γίνεται η μεταφορά (ΠΝΠ, ΦΕΚ Α' 68/20-03-2020). Ωστόσο, δεδομένου ότι πρόκειται για συναλλαγή που λαμβάνει χώρα λόγω Covid-19 και δεν αποτελεί υπάρχουσα συναλλαγή εντός του ομίλου, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως έκτακτη και να μην επιβληθεί περιθώριο κέρδους (mark-up), ως είθισται να επιβάλλεται σε ενδοομιλικές συναλλαγές παροχής/διάθεσης προσωπικού. 
  
  
• Τεκμηρίωση των συναλλαγών υπό τις νέες συνθήκες: Υπό αμφισβήτηση ενδέχεται να τεθεί η αξιολόγηση της τήρησης της αρχής των ίσων αποστάσεων με τη χρήση συγκρίσιμων δεδομένων από γνωστές και αξιόπιστες Βάσεις Δεδομένων. Κι αυτό τόσο γιατί δεν θα περιλαμβάνονται σε αυτές δεδομένα που να ανταποκρίνονται στις συνθήκες της παρούσας ύφεσης όσο και λόγω του γεγονότος ότι αποκλείονται από το δείγμα ζημιογόνες εταιρίες. Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητο να δοθούν οδηγίες και διευκρινίσεις σε παγκόσμιο αλλά και σε εθνικό επίπεδο σχετικά με τυχόν αναπροσαρμογές που ίσως να πρέπει να πραγματοποιηθούν τόσο στα διάφορα στάδια της διεξαγωγής συγκριτικών μελετών όσο και κατά την διαδικασία διεξαγωγής του αποτελέσματος (π.χ. αναπροσαρμογές στα οικονομικά αποτελέσματα τόσο του συγκρίσιμου δείγματος όσο και του ελεγχόμενου μέρους). 
  
  
• Ο.Ο.Σ.Α. – Φορολογική κατοικία νομικών προσώπων: Δεν μεταβάλλεται ο τόπος της φορολογικής κατοικίας των εταιρειών λόγω της προσωρινής αδυναμίας των μελών της διοίκησης να μετακινηθούν λόγω του Covid-19, σύμφωνα με τον Ο.Ο.Σ.Α. Ειδικότερα, στις ερμηνευτικές παρατηρήσεις του για την εφαρμογή των Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας ενόψει των έκτακτων συνθηκών, ο Ο.Ο.Σ.Α. επισημαίνει ότι ο τόπος άσκησης της πραγματικής διοίκησης των νομικών προσώπων και άρα η φορολογική κατοικία τους δεν μετατοπίζεται ανάλογα με τον τόπο όπου έχουν αναγκαστεί να παραμένουν τα ανώτατα διοικητικά στελέχη, λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών ή και απαγορεύσεων που έχουν επιβληθεί διεθνώς. Κι αυτό διότι ως τόπος πραγματικής διοίκησης των εταιρειών πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο συνήθης τόπος διεξαγωγής των συνεδριάσεων των διοικητικών οργάνων και λήψης των καθημερινών αποφάσεων και όχι ο τόπος όπου προσωρινά και εκτάκτως, λόγω Covid-19, αυτές λαμβάνουν χώρα. Προς αυτή την κατεύθυνση, για παράδειγμα, οι φορολογικές αρχές της Ιρλανδίας εξέδωσαν αντίστοιχη οδηγία.
  
  
• Μόνιμη εγκατάσταση και τηλε-εργασία: Δεν υφίσταται μόνιμη εγκατάσταση της εργοδότριας επιχείρησης στον τόπο όπου εργάζεται απομακρυσμένα υπάλληλός της λόγω του Covid-19, σύμφωνα με τον Ο.Ο.Σ.Α. Ειδικότερα, τα μέτρα που έχουν ληφθεί παγκοσμίως για την καταπολέμηση εξάπλωσης του Covid-19 έχουν οδηγήσει πολλούς εργαζομένους στην τηλε-εργασία, συνηθέστερα από το σπίτι τους (home office). Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να εγείρει ζήτημα μόνιμης εγκατάστασης της εργοδότριας επιχείρησης στον τόπο αυτό. Ωστόσο, για να υφίσταται μόνιμη εγκατάσταση σε περίπτωση τηλε-εργασίας, αυτή θα πρέπει να έχει μόνιμο χαρακτήρα και η χρήση της οικίας του υπαλλήλου ως χώρου εργασίας να έχει ζητηθεί από την ίδια την επιχείρηση. Συνεπώς, ο Ο.Ο.Σ.Α. επισημαίνει ότι η τηλε-εργασία λόγω της κρίσης του Covid-19, οφείλεται σε ανωτέρα βία και όχι σε επιλογή της επιχείρησης και δεν δημιουργεί μόνιμη εγκατάσταση δεδομένου, άλλωστε, ότι έχει προσωρινό και έκτακτο χαρακτήρα. Σαφώς, τα παραπάνω ισχύουν υπό τις έκτακτες συνθήκες της υγειονομικής κρίσης και όχι σε περίπτωση που η πρακτική αυτή υιοθετηθεί από τις επιχειρήσεις σε μόνιμη βάση.   
  
  
• Φορολογική κατοικία φυσικών προσώπων: Δεν αποκτάται φορολογική κατοικία στη χώρα όπου το φυσικό πρόσωπο διαμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων ενόψει του Covid-19, με μόνη την αιτία αυτή. Ειδικότερα, πολλά φυσικά πρόσωπα έχουν «εγκλωβιστεί» σε χώρα διαφορετική από τη χώρα της φορολογικής κατοικίας τους, καθώς βρέθηκαν εκεί πριν από την επιβολή των έκτακτων μέτρων και αδυνατούν πια να μετακινηθούν, με κίνδυνο να θεωρηθούν φορολογικοί κάτοικοι της χώρας αυτής. Ο Ο.Ο.Σ.Α., ωστόσο, υπογραμμίζει ότι στις περιπτώσεις που η φορολογική κατοικία κρίνεται με γνώμονα τη «συνήθη διαμονή» του φυσικού προσώπου, τότε λαμβάνονται υπόψη η συχνότητα, η διάρκεια και η τακτικότητα της διαμονής του σε μια χώρα και όχι μόνο το χρονικό διάστημα διαμονής. Τονίζει, επίσης, ότι η φορολογική κατοικία ενός φυσικού προσώπου πρέπει να κρίνεται από τις φορολογικές αρχές στο πλαίσιο μιας πιο «ομαλής» περιόδου και όχι υπό τις παρούσες έκτακτες συνθήκες. Σε αυτή την κατεύθυνση, η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία έχουν ήδη εκδώσει σχετικές οδηγίες.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με φορολογικά θέματα, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το τμήμα Tax & Outsourcing της Grant Thornton στο email: tax@gr.gt.com