Φοροδοξίες, 02.07.2017

Γνωρίζετε ότι...

• Εκδόθηκε την περασμένη Τρίτη η πολυαναμενόμενη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία έκρινε αντισυνταγματική την πρακτική των διαδοχικών παρατάσεων του χρόνου παραγραφής των φορολογικών αξιώσεων του Δημοσίου ως αντίθετη με την Συνταγματική αρχή της ασφάλειας δικαίου (Συμβούλιο της Επικρατείας 1738/2017).
• Σύμφωνα με το σκεπτικό της Ολομέλειας, η διαδοχική παράταση του χρόνου παραγραφής λίγο πριν από τη λήξη είτε της αρχικής παραγραφής είτε της προηγούμενης παρατάσεως αυτής, είχε καταστήσει την εύλογη πενταετή παραγραφή ουσιαστικά ανεφάρμοστη.
• Το ΣτΕ απέρριψε επίσης αίτημα, με το οποίο το Δημόσιο ζητούσε οι συνέπειες της αποφάσεως να επέλθουν σε μεταγενέστερο χρόνο για λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται από αυτήν περί τις 30.000 εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις και περί τις 25.000 υποθέσεις που έχουν μεταφερθεί από το ΣΔΟΕ στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
• Κατά την εξέταση αιτήματος μεταφοράς φορολογικής κατοικίας στο εξωτερικό, πρέπει να συνεκτιμώνται όλα τα πρόσφορα στοιχεία, όπως ιδίως η ύπαρξη στέγης, η φυσική παρουσία του ίδιου, των μελών της οικογένειάς του, ο τόπος άσκησης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων, ο τόπος των περιουσιακών συμφερόντων, ο τόπος των διοικητικών δεσμών με τις δημόσιες αρχές και φορείς (ασφαλιστικούς, επαγγελματικούς, κοινωνικούς) και ο τόπος ανάπτυξης πολιτικών, πολιτισμικών ή άλλων δραστηριοτήτων. Για τη θεμελίωση της παραπάνω φορολογικής υποχρέωσης ενός φυσικού προσώπου, η Φορολογική Αρχή πρέπει να προβαίνει σε ειδικώς αιτιολογημένη κρίση αναφορικά με το εάν το πρόσωπο αυτό έχει κατοικία στην Ελλάδα, φέρουσα κατ' αρχήν και το βάρος απόδειξης των πραγματικών περιστατικών που τεκμηριώνουν, επαρκώς, ενόψει των συνθηκών, την ύπαρξή της (ΔΕΔ 2972/2017).
• Η προσκόμιση των απαιτούμενων δικαιολογητικών κατά την αίτηση μεταφοράς φορολογικής κατοικίας στο εξωτερικό τελεί υπό την προϋπόθεση ότι η έκδοσή τους προβλέπεται από τις εσωτερικές διατάξεις του κράτους μεταφοράς. Ενδεικτικά, σε ορισμένα κράτη μπορεί να μην υφίστανται δήμοι, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει και δυνατότητα έκδοσης βεβαιώσεων από δημοτική αρχή ή μπορεί να μην υπάρχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης κλπ. Σε περίπτωση μη υποβολής κάποιων από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και εάν λόγω της μη υποβολής τους οι ελεγκτικές υπηρεσίες αδυνατούν να αποφανθούν για τη φορολογική κατοικία βάσει των προσκομισθέντων δικαιολογητικών, τότε οι φορολογούμενοι οφείλουν να προσκομίσουν πρόσθετα δικαιολογητικά (π.χ. βεβαίωση ασφαλιστικού φορέα, βεβαίωση από επαγγελματικές ενώσεις-επιμελητήρια- συλλόγους, δικαιολογητικά για την ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων), με τα οποία θα αποδεικνύουν τον ισχυρό δεσμό τους με το άλλο κράτος, δεσμός που τους δημιουργεί μόνιμη φορολογική κατοικία στο άλλο κράτος (ΔΕΔ 2972/2017).
• Το γεγονός ότι ένα πρόσωπο, που διαμένει, εργάζεται και ασφαλίζεται για συνεχές διάστημα σε άλλη χώρα, ενώ διατηρεί παράλληλα ενεργή επαγγελματική δραστηριότητα στη χώρα μας, δεν αποδεικνύει την ύπαρξη φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα. Δηλαδή, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ένα πρόσωπο έχει το κέντρο των ζωτικών του συμφερόντων ή τη βούληση να μεταφέρει το κέντρο των ζωτικών του συμφερόντων στην Ελλάδα, απλά και μόνο επειδή παράλληλα δραστηριοποιείται επαγγελματικά εντός της χώρας. Συνεπώς, οι Φορολογικές Αρχές δεν μπορούν να αμφισβητήσουν τα υπόλοιπα πραγματικά περιστατικά και στοιχεία, όπως είναι ο τόπος διαμονής, εργασίας και κοινωνικής ασφάλισης και να απορρίψουν αίτημα μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας στο εξωτερικό απλά και μόνο επειδή ο φορολογούμενος δεν έχει προβεί σε παύση της επιχειρηματικής δραστηριότητάς του (ΔΕΔ 2972/2017).
• Νέους αυστηρούς κανόνες διαφάνειας πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο ενίσχυσης της δράσης κατά της φοροαποφυγής και μείωσης του  επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Σύμφωνα με τα προτεινόμενα μέτρα, διασυνοριακοί φορολογικοί σχεδιασμοί με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά θα πρέπει να γνωστοποιούνται λεπτομερώς, πριν από την υλοποίησή τους, στις αρμόδιες φορολογικές αρχές. Τα κρίσιμα χαρακτηριστικά θα καθορίζονται με κριτήριο το εάν οδηγούν σε μείωση των κρατικών φορολογικών εσόδων. Ενδεικτικά, όταν ένας φορολογικός σχεδιασμός προβλέπει την υπαγωγή σε ειδικό προνομιακό φορολογικό καθεστώς, θα πρέπει να γνωστοποιείται. Μάλιστα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν αυστηρές κυρώσεις για περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.
• Η υποχρέωση γνωστοποίησης του φορολογικού σχεδιασμού βαρύνει τους εμπλεκόμενους συμβούλους, όπως δικηγόροι, φορολογικοί σύμβουλοι και άλλοι που παρέχουν στους φορολογούμενους (νομικά πρόσωπα ή ιδιώτες) τις υπηρεσίες φορολογικού σχεδιασμού. Ωστόσο, η υποχρέωση γνωστοποίησης μπορεί να μεταφέρεται στους ίδιους τους φορολογούμενους όταν μεταξύ άλλων οι σύμβουλοι δεσμεύονται από επαγγελματικό απόρρητο ή εδρεύουν εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η γνωστοποίηση θα λαμβάνει χώρα μέσα σε 5 ημέρες από την παράδοση του σχεδίου στον πελάτη. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα ανταλλάσσουν αυτόματα τις σχετικές πληροφορίες που λαμβάνουν μέσω μιας κεντρικής βάσης δεδομένων. Αναμένεται ότι τα παραπάνω μέτρα θα τεθούν σε εφαρμογή μετά την 1η Ιανουαρίου του 2019.
• Η απόδοση του ΦΠΑ στο Δημόσιο πριν από την είσπραξή του από τον πελάτη αποτελεί προχρηματοδότηση και δανεισμό του κράτους, σύμφωνα με τις Προτάσεις της Γενικής Εισαγγελέως σε υπόθεση που εκκρεμεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Ο ΦΠΑ πρέπει να επιβαρύνει τον πελάτη και όχι την επιχείρηση, η οποία ουσιαστικά τον εισπράττει για λογαριασμό του κράτους. Η μη πληρωμή λόγω ακύρωσης, καταγγελίας, λύσης, ολικής ή μερικής μη καταβολής, ή μείωσης της τιμής, ενώ η συναλλαγή έχει ήδη πραγματοποιηθεί και έχει εκδοθεί τιμολόγιο, συνεπάγεται ότι ο οφειλόμενος ΦΠΑ πρέπει να μειωθεί ανάλογα.
• Ο ΦΠΑ που επιβάλλεται σε μια συναλλαγή δεν μπορεί καταρχήν να είναι μεγαλύτερος από το ποσό που έχει πράγματι καταβληθεί από τον αγοραστή, σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Επομένως, το κράτος δεν μπορεί να εισπράξει φόρο υψηλότερο του ποσού που έχει λάβει η επιχείρηση.
• Η απόδειξη της μη είσπραξης σε περίπτωση οφειλής ΦΠΑ δεν μπορεί να εξαρτάται από μια χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία διακανονισμού. Τα κράτη μπορούν να ορίσουν μέτρα πρόσφορα για να αποδειχθεί η μη καταβολή, τα οποία ωστόσο δεν πρέπει να δημιουργούν δυσανάλογη και επιπρόσθετη οικονομική επιβάρυνση για τους εκδότες των μη εξοφληθέντων τιμολογίων, όπως μια δαπανηρή και χρονοβόρα δικαστική διαδικασία. Προτεινόμενα μέτρα είναι η δυνατότητα εκχώρησης της απαίτησης στο κράτος ως δόση αντί καταβολής ή μια απλοποιημένη, γρήγορη και ανέξοδη διαδικασία, όπως η έκδοση διαταγής πληρωμής, η οποία γίνεται πριν από τον διακανονισμό της βάσης επιβολής του ΦΠΑ.