Φοροδοξίες, 07.05.2017

Γνωρίζετε ότι...

• Φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, φυσικά πρόσωπα, που μεταβιβάζουν μετοχές ελληνικής εταιρείας απαλλάσσονται του φόρου στην Ελλάδα, εφόσον προσκομίζουν πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας από χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας. Αμφισβητείται εάν η συγκεκριμένη απαλλαγή καταλαμβάνει και την εισφορά αλληλεγγύης, καθώς μετά από την ένταξή της σχετικής νομοθεσίας στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και την επιβολή της στο διηνεκές φαίνεται να έχει πλέον χαρακτήρα φόρου εισοδήματος. Πάντως, σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών, τα εν λόγω πρόσωπα δεν υποχρεούνται σε απόκτηση ελληνικού Α.Φ.Μ. και δεν απαιτείται να υποβάλλουν μηδενική δήλωση από την αιτία αυτή. Ομοίως τα μερίσματα που λαμβάνουν οι κάτοικοι αλλοδαπής από ελληνικές εταιρείες υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου (15% ή χαμηλότερη ανάλογα με την εφαρμοστέα Σ.Α.Δ.Φ.) πλέον της εισφοράς αλληλεγγύης.  
• Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. θα επιβάλλουν φόρο στους κατοίκους τους, οι οποίοι μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία εκτός της φορολογικής δικαιοδοσίας ενός κράτους, σύμφωνα με την Οδηγία 2016/1164, η οποία θεσπίζει κανόνες κατά της φοροαποφυγής. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο φορολογούμενος θα θεωρείται ότι μεταβιβάζει πλασματικά την περιουσία του όταν γίνεται κάτοικος κάποιας άλλης χώρας και υπό προϋποθέσεις θα έχει το δικαίωμα να αναβάλει την καταβολή του φόρου επί πενταετία από την αλλαγή κατοικίας. Προς το παρόν, η ελληνική νομοθεσία δεν προβλέπει τέτοιου είδους κανόνες, αλλά αναμένεται να νομοθετηθούν το αργότερο έως 31.12.2018
• Φορολόγηση κατά τη μεταφορά φορολογικής κατοικίας επιβάλλεται και στην Ισπανία. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η επιβολή φόρου επί του ποσού της μη πραγματοποιηθείσας υπεραξίας από μετοχές κατά το χρόνο της μεταφοράς. Ο φόρος καταλαμβάνει μόνο περιπτώσεις μετοχών των οποίων η αξία υπερβαίνει τα €4 εκατ. (ή το €1 εκατ. για ποσοστό συμμετοχής μεγαλύτερο του 25%). Ο φόρος επιβάλλεται εφόσον ο φορολογούμενος ήταν φορολογικός κάτοικος Ισπανίας για τουλάχιστον 10 έτη κατά τη διάρκεια των τελευταίων (πριν τη μεταφορά) 15 ετών.
• Η ρήτρα κατά της φοροαποφυγής του άρθρου 38 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013) δεν θα πρέπει να έχει εφαρμογή ως προς φορολογικές περιόδους πριν την 1.1.2014, αφού δεν υφίσταται νομική βάση για την επιβολή φόρου στο πλαίσιο «φοροαποφυγής» πριν την παραπάνω ημερομηνία. Εξάλλου, κατά πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 1804/2002, 2970/2011), τόσο το άρθρο 25 παρ. 3 του Συντάγματος περί απαγορεύσεως της καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος, όσο και το άρθρο 281 του Αστικού Κώδικα, δεν έχουν εφαρμογή σε σχέσεις δημοσίου δικαίου, ενώ η αναδρομική επιβολή φόρου βάσει αυτής της διάταξης θα ήταν αντίθετη στο άρθρο 78 του Συντάγματος.
• Με την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής αναστέλλεται η καταβολή του ποσοστού 50% του αμφισβητούμενου ποσού της προσβαλλόμενης πράξης, με την προϋπόθεση ότι έχει καταβληθεί το υπόλοιπο 50%. Με την υποβολή από τον υπόχρεο, ταυτόχρονα με την προσφυγή, αιτήματος αναστολής της καταβολής του 50% και μέχρι την έκδοση της απόφασης επί του αιτήματος - άλλως μέχρι την άπρακτη πάροδο του προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος για την έκδοσή της - δεν επιδιώκεται η είσπραξη του συνόλου του αμφισβητούμενου ποσού. Η απόφαση επί της αιτήσεως αναστολής καταβολής εκδίδεται εντός προθεσμίας 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της ενδικοφανούς προσφυγής. Εάν ο υπόχρεος, μετά την απόρριψη με οποιονδήποτε τρόπο του αιτήματος αναστολής, προβεί στην καταβολή του 50% του αμφισβητούμενου ποσού, η είσπραξη του υπολοίπου 50% αναστέλλεται από τον χρόνο της καταβολής και μέχρι την έκδοση της απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής ή τη σιωπηρή απόρριψή της. Τυχόν αναστολή της πληρωμής δεν απαλλάσσει τον υπόχρεο από την υποχρέωση καταβολής των τόκων λόγω εκπρόθεσμης καταβολής του φόρου (ΠΟΛ.1064/2017).
• Επιβεβαιώθηκε η ασφαλιστική αντιμετώπιση των αμειβόμενων μελών ΔΣ που είναι παράλληλα και μέτοχοι άνω του 3% στην ίδια εταιρεία. Σύμφωνα με τη ρύθμιση, για τις αμοιβές ΔΣ οφείλονται εισφορές μισθωτού με συνολικό ποσοστό 34,10% (12,72% ο ασφαλισμένος και 21,38% ο εργοδότης). Ως προς τα μερίσματα, οφείλονται εισφορές ελεύθερου επαγγελματία με συνολικό ποσοστό 26,95% (χωρίς συμμετοχή της εταιρείας. Ουσιαστικά, δηλαδή εισάγεται ένα καθεστώς παράλληλης ασφάλισης για τον ασφαλισμένο. Το ανώτατο ασφαλιστέο εισόδημα των 5.860 μηνιαίως εφαρμόζεται στο άθροισμα των αμοιβών και των μερισμάτων (Εγκύκλιος ΕΦΚΑ Φ10043/οικ. 14226/431/2017).
• Λήπτης εικονικών φορολογικών στοιχείων δεν αρκεί να ισχυριστεί ότι ήταν καλόπιστος κατά τη διενέργεια της συναλλαγής. Αν και η εικονικότητα πρέπει να αποδειχθεί από τις φορολογικές αρχές, η καλή πίστη του λήπτη πρέπει να τεκμηριωθεί από τον ίδιο.
• Σε επαναξιολόγηση της σύνθεσης και των αρμοδιοτήτων των Επιτροπών Ελέγχου (Audit Committees) που διαθέτουν υποχρεούνται εφεξής οι εταιρίες με κινητές αξίες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, οντότητες δημοσίου συμφέροντος, τα πιστωτικά ιδρύματα και ασφαλιστικές εταιρείες, σύμφωνα με πρόσφατο νόμο που τροποποιεί το προϊσχύον καθεστώς (ν. 4449/2017). Η Επιτροπή αυτή θα πρέπει να έχει τουλάχιστον τρία μέλη και θα παρακολουθεί ενδεικτικά τη διαδικασία χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος εσωτερικού ελέγχου, την ανεξαρτησία των ορκωτών ελεγκτών λογιστών και τη διαδικασία διορισμού αυτών.
• H Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ορίζεται ως αρμόδια αρχή για την εποπτεία και τον έλεγχο της ορθής εφαρμογής των υποχρεώσεων σχετικά με τις Επιτροπές Ελέγχου των εποπτευόμενων από αυτήν εταιρειών με κινητές αξίες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Σε περίπτωση που η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς διαπιστώσει κάποια παράβαση αυτών των υποχρεώσεων, δύναται να επιβάλει στα μέλη του Δ.Σ. ή και στα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου κυρώσεις, από απλή επίπληξη ή πρόστιμο τριών χιλιάδων Ευρώ μέχρι πρόστιμο ενός εκατομμυρίου ευρώ. Αντίστοιχα, η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να διενεργεί ελέγχους για την τήρηση των διατάξεων της προηγούμενης παραγράφου από τα εποπτευόμενα από αυτήν πρόσωπα και να επιβάλει τις κυρώσεις σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης.