In touch with tax, No 20

Γνωρίζετε ότι...

Την Τρίτη 2 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε η ετήσια εσπερίδα της Grant Thornton για την ελληνική επιχειρηματικότητα. Τα βασικότερα σημεία της συνοψίζονται παρακάτω:

Φορολογικοί Έλεγχοι

• Ο φορολογικός έλεγχος στρέφεται πλέον κυρίως στα φυσικά πρόσωπα, με βασικότερη αιχμή του δόρατος το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου (Κ.Ε.ΦΟ.ΜΕ.Π.). Στο στόχαστρο βρίσκονται ιδίως: 1) φορολογούμενοι με αδικαιολόγητα υψηλές καταθέσεις, μεγάλη ακίνητη περιουσία ή τεκμαρτά εισοδήματα, 2) όσοι πραγματοποίησαν τραπεζικά εμβάσματα άνω των 50.000 ευρώ κατά την περίοδο 2009-2011 και 3) τα φυσικά πρόσωπα που υποκρύπτονται πίσω από αλλοδαπές εταιρείες ακινήτων (off shore). Οι οικονομικοί εισαγγελείς επίσης έχουν την δυνατότητα να παραγγείλουν την διενέργεια ελέγχων.
• Το Κ.Ε.ΦΟ.ΜΕ.Π. είχε πραγματοποιήσει μέχρι τον Οκτώβριο του 2014, 575 ελέγχους φυσικών προσώπων στους οποίους βεβαιώθηκαν 220 εκ. φόροι και πρόστιμα. Από τους παραπάνω ελέγχους, οι 402 αφορούσαν σε εμβάσματα της περιόδου 2009-2011 στα οποία βεβαιώθηκαν φόροι και πρόστιμα ύψους 150 εκ., ήτοι ποσοστό 68% επί του συνόλου των βεβαιωθέντων φόρων, καλύπτοντας έτσι το 80% του ετήσιου στόχου της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (Γ.Γ.Δ.Ε).
• Το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων (Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ) την ίδια περίοδο πραγματοποίησε 745 ελέγχους βεβαιώνοντας περίπου 1,5 δις φόρους και πρόστιμα, εισπράττοντας ωστόσο μόνο 250 εκ. περίπου. Η εισπραξιμότητα του 2014, μολονότι χαμηλή, είναι διπλάσια της αντίστοιχης περιόδου του 2013, αν και αφορούσε στο ίδιο ποσό βεβαιωθέντων φόρων και προστίμων.
• Προωθείται ο θεσμός της προέγκρισης μεθοδολογίας ενδοομιλικής τιμολόγησης (ΑPA’s) με την αποστολή ενημερωτικών e-mails προς τις επιχειρήσεις που επιθυμούν να κάνουν χρήση του νέου θεσμού και τη διοργάνωση σχετικής ενημερωτικής ημερίδας από τη Γ.Γ.Δ.Ε.
• Από 01.01.2015 δημιουργούνται δύο νέα τμήματα της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών του Υπουργείου Οικονομικών στη Βόρεια Ελλάδα για την εξέταση ενδικοφανών προσφυγών, ενώ επιβεβαιώθηκε η πρόθεση της Γ.Γ.Δ.Ε να επιμηκυνθεί η περίοδος εξέτασης ενδικοφανών προσφυγών από 60 σε 90 ή 120 ημέρες.
• Με την δημιουργία του μητρώου τραπεζικών λογαριασμών, ο φορολογικός έλεγχος έχει άμεση πρόσβαση στις τραπεζικές καταθέσεις, χωρίς την παρεμβολή των τραπεζών. Ουσιαστικά έχει καταργηθεί το φορολογικό απόρρητο έναντι των τραπεζών.
• Ο προσδιορισμός του πραγματικού φορολογητέου εισοδήματος θα γίνεται πλέον κυρίως με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου. Ο έλεγχος επιλέγει εκείνη την μέθοδο που θεωρεί προσφορότερη για την συγκεκριμένη περίπτωση.
  • Η τεχνική της ανάλυσης ρευστότητας εξετάζει πρακτικά το ενδεχόμενο ο φορολογούμενος να δαπάνησε περισσότερα χρήματα από αυτά που δήλωνε στις φορολογικές του δηλώσεις, εξετάζοντας και το υπόλοιπο τραπεζικών καταθέσεων.
  • Η τεχνική της καθαρής θέσης διερευνά το ενδεχόμενο να προκύπτει προσαύξηση της καθαρής περιουσίας του φορολογούμενου εντός του έτους, η οποία δεν δικαιολογείται από τα δηλωθέντα εισοδήματα.
  • Η τεχνική του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά προσδιορίζει φορολογητέα ύλη συγκρίνοντας την κίνηση των καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά με τα δηλωθέντα εισοδήματα.

• Γεννάται ζήτημα σχετικά με την αναδρομική εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου σε παλαιότερα φορολογικά έτη. Σύμφωνα με την νομολογία του ΣτΕ (2612/1997), η μέθοδος εξεύρεσης του πραγματικού εισοδήματος μπορεί να εφαρμόζεται και αναδρομικά.
• Ο φορολογούμενος που επιλέγεται για έλεγχο πρέπει να παράσχει πληροφορίες προς την αρμόδια αρχή που τον ελέγχει εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την κοινοποίηση του σχετικού αιτήματος.
• Η φορολογική αρχή κοινοποιεί προσωρινό διορθωτικό προσδιορισμό φόρου και ο φορολογούμενος διαθέτει είκοσι (20) ημέρες για τη διατύπωση των απόψεων του.
• Εκδίδεται κατόπιν το οριστικό φύλλο ελέγχου το οποίο προσβάλλεται εντός τριάντα (30) ημερών ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (Δ.Ε.Δ.).
• Όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ποινικής δίωξης λόγω φοροδιαφυγής, ο ελεγχόμενος έρχεται αντιμέτωπος τόσο με τις ποινές του ν. 2523/1997 (το γνωστό ποινολόγιο) όσο και με τις ποινές που ορίζει ο νόμος για το ξέπλυμα χρήματος.

Κλαδική ανάλυση των ελληνικών επιχειρήσεων

• Tην περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα, οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις απασχολούν το 64% του ανθρωπίνου δυναμικού, μείωσαν κατά 28% τον δανεισμό τους αλλά συμμετέχουν μόλις με 24% στην συνολική επιχειρηματική δραστηριότητα της χώρας. Αντίθετα, το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού δανεισμού (66%) επιβαρύνει μόλις 319 πολύ μεγάλες και μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν τα υψηλότερα κεφάλαια και έχουν τη μεγαλύτερη συμβολή στο ΑΕΠ της χώρας.
• Μία στις τρεις ελληνικές επιχειρήσεις αδυνατεί να καλύψει το χρηματοοικονομικό κόστος με βάση το ΕΒΙΤDA και ο δανεισμός τους ανέρχεται σε 25 δις. Επίσης, το 50% των δανειακών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων ύψους 29 δις είναι πληρωτέο σε διάστημα μικρότερο του έτους. 
• Ένας στους δέκα κλάδους της ελληνικής επιχειρηματικότητας και μια στις έξι εταιρείες παρουσιάζουν σοβαρές προοπτικές ανάπτυξης και υψηλή χρηματοοικονομική υγεία. Οι υπόλοιποι κλάδοι παρουσιάζουν μικτά χαρακτηριστικά και προοπτικές, ενώ πολλές εταιρείες, σε αντίθεση με τη γενική εικόνα του κλάδου τους, ξεχωρίζουν με την ευρωστία και την δυναμική τους.

Κόκκινα Δάνεια

• Όλες οι ελληνικές συστημικές τράπεζες πέρασαν με επιτυχία την διαδικασία αξιολόγησης (stress test), σε αντίθεση με 7 τράπεζες χωρών που πλήττει έντονα η κρίση (Ιταλία, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρο), αλλά και 2 τράπεζες της Αυστρίας και του Βελγίου, οι οποίες απέτυχαν στη διαδικασία αξιολόγησης.
• Το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων ανέρχεται σε 87 δις (εκ των όποιων 54% αφορά σε δάνεια ιδιωτών και το υπόλοιπο 46% σε εταιρικά) και  αντιπροσωπεύει το 35% των συνολικών χορηγήσεων. Το αντίστοιχο ποσοστό στις χώρες του μαστιζόμενου από την κρίση ευρωπαϊκού νότου κυμαίνεται από 8% (Ισπανία) μέχρι 30% (Κύπρος).
• Τα μη εξυπηρετούμενα εταιρικά δάνεια αυξήθηκαν κατά 4 δις τους εννέα πρώτους μήνες του 2014, ενώ τα προηγούμενα χρόνια η ετήσια μέση αύξηση ήταν πολύ μεγαλύτερη και κορυφώθηκε το 2013 με αύξηση 20 δις. 
• Τα μη εξυπηρετούμενα εταιρικά δάνεια στα οποία οι τράπεζες έχουν σχηματίσει τις υψηλότερες προβλέψεις αφορούν στους κλάδους εμπορίου και υπηρεσιών, βιομηχανίες και βιοτεχνών, κατασκευών και ακινήτων.

Η πρακτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια από τις Τράπεζες επικεντρώθηκε στην παροχή ρυθμίσεων βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα, στρατηγική που γρήγορα αποδείχτηκε αναποτελεσματική. Η πρόκληση με την οποία βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπες οι Τράπεζες είναι η εύρεση βιώσιμης λύσης η οποία θα δώσει νέα πνοή στις επιχειρήσεις. Για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος είναι απαραίτητο, εκτός από τα οικονομικά στοιχεία του πιστούχου, να ληφθούν υπόψη εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του (όπως κλάδος δραστηριοποίησης, τεχνογνωσία, ποιότητα διοίκησης, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα) που θα εξασφαλίσουν τη δυνατότητά του να τηρήσει τη νέα ρύθμιση και να αναπτυχθεί.