Ελλάδα 2.0 - Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Για την αντιμετώπιση της τρέχουσας οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία του Covid-19, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 21 Ιουλίου 2020 μία νέα πρωτοβουλία η οποία θα ενισχύσει την πορεία ανάκαμψης των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το NextGenerationEU. Κύριος στόχος του ταμείου είναι η χρηματοδότηση μεταρρυθμιστικών και επενδυτικών προγραμμάτων στις χώρες που πλήττονται περισσότερο, με απώτερο σκοπό μια πιο βιώσιμη και ανθεκτική Ευρώπη.
Το ταμείο ανέρχεται συνολικά σε € 750 δισ. για τη χορήγηση ενισχύσεων στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το συνολικό ποσό του ταμείου, τα € 390 δισ. αφορούν επιχορηγήσεις και τα € 360 δισ. θα έχουν τη μορφή δανείων . Προτεραιότητες της εν λόγω πρωτοβουλίας αποτελούν η διοχέτευση των πόρων στις χώρες, τις περιοχές και τους κλάδους που έχουν υποστεί τις βαρύτερες συνέπειες της κρίσης και η αξιοποίησή τους για τον παραγωγικό και οικονομικό μετασχηματισμό των ευρωπαϊκών οικονομιών. Ειδικότερα, τα κεφάλαια αναμένεται να αξιοποιηθούν κυρίως στην αναβάθμιση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων και υποδομών, την ψηφιοποίηση των οικονομιών, την αντιμετώπιση των κλιματολογικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων, την ενίσχυση των δράσεων πράσινης ανάπτυξης και τη μετεκπαίδευση του εργατικού δυναμικού, ώστε να διευκολυνθεί η μετάβαση στη νέα οικονομία και να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ανεργία.
Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του δανεισμού της από τις διεθνείς αγορές, ενώ τα χρήματα θα πρέπει να έχουν δεσμευθεί έως το τέλος του 2023 και να έχουν εκταμιευθεί έως το τέλος του 2026. Η Ελλάδα θα λάβει € 31 δισ., εκ των οποίων τα € 18 δισ. θα διατεθούν σε επιχορηγήσεις και τα € 13 δισ. σε δάνεια.
Το NextGenerationEU αποτελεί μέρος του πολυετούς προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2021-2027, ως ειδικού μέσου έκτακτης ανάγκης, και έχει βασιστεί πάνω στους τρεις κύριους πυλώνες του σχεδίου ανάκαμψης:
|
Πυλώνας 1Παροχή βοήθειας στα κράτη μέλη για την αποκατάσταση ζημιών και την εξάλειψη της κρίσης |
Πυλώνας 2Επανεκκίνηση της οικονομίας και συμβολή στην αναζωογόνηση των ιδιωτικών επενδύσεων |
Πυλώνας 3Αντιμετώπιση των στρατηγικών προκλήσεων της Ευρώπης και ορθότερη προετοιμασία απέναντι σε επικείμενες κρίσεις |
Στο επίκεντρο του NextGenerationEU βρίσκεται ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility - RRF), βάσει του οποίου θα διατεθούν δάνεια και επιχορηγήσεις ύψους € 672,5 δισ., από τα οποία € 312,5 δισ. επιχορηγήσεις και € 360,0 δισ. δάνεια, εμπροσθοβαρούς χρηματοδοτικής στήριξης κατά τα κρίσιμα πρώτα έτη της ανάκαμψης, για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα αναλάβουν τα κράτη μέλη. Ο στόχος είναι διττός: αφενός να μετριαστεί ο οικονομικός και κοινωνικός αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 και αφετέρου να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες περισσότερο βιώσιμες και καλύτερα προετοιμασμένες για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.
Ο Μηχανισμός (RRF) ευθυγραμμίζεται στενά με τις προτεραιότητες της Επιτροπής, διασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα μια βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψη που προωθεί την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Παράλληλα αναμένεται να επιφέρει απτά οφέλη για την οικονομία και τους πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ καλλιεργώντας το έδαφος για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και ανάπτυξης, που είναι απαραίτητες για τη μετάβαση αυτή.
Τα κράτη μέλη, με τη σειρά τους, ακολουθώντας τις ειδικές, ανά χώρα, συστάσεις που ενέκρινε το Συμβούλιο, κατάρτισαν σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που καθορίζουν μια συνεκτική δέσμη μεταρρυθμίσεων και έργων δημόσιων επενδύσεων. Για να επωφεληθούν από τη στήριξη του μηχανισμού, οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις θα πρέπει αφενός να περιλαμβάνουν μέτρα για την αξιοποίηση των ωφελειών της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης και αφετέρου να μπορούν να υλοποιηθούν έως το 2026.
Κάθε σχέδιο αναμένεται να συμβάλλει στις τέσσερις διαστάσεις που περιγράφονται στην ετήσια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης της ΕΕ για το 2021:
Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την επιτάχυνση της ανάκαμψης στην Ευρώπη και την ενίσχυση της δέσμευσης για τις δύο μεταβάσεις: πράσινη και ψηφιακή. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα εθνικά σχέδια σε σχέση με τους ακόλουθους στόχους:
Από το συνολικό κεφάλαιο του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους € 672,5 δισ., το ποσό που αναλογεί στην Ελλάδα ανέρχεται σε € 31 δισ. από τα οποία € 18 δισ. θα έλθουν με τη μορφή επιχορηγήσεων και τα υπόλοιπα € 13 δισ. με τη μορφή δανείων με μηδενικό επιτόκιο.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, βάσει του οποίου θα αξιοποιηθεί το παραπάνω ποσό, συνδυάζει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις με στόχο να αναβαθμιστεί επιχειρηματικά η χώρα και να γίνει πιο ελκυστική σε ξένες επενδύσεις. Οι πυλώνες στους οποίους θα βασιστεί είναι οι εξής:
|
|
|
|
Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα διανεμηθούν, μέσω των γενικών κρατικών προϋπολογισμών, μόλις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Η γενική διοίκηση του κράτους θα μεταφέρει τα κεφάλαια στις αυτόνομες κοινότητες και τους τοπικούς φορείς μέσω συμφωνιών και επιχορηγήσεων.
Η ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων θα γίνεται μέσω των δανείων του Ταμείου με μηδενικό επιτόκιο και ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής. Το ύψος της χρηματοδότησης μέσω του Ταμείου θα κυμαίνεται, ανάλογα με το είδος της επένδυσης, από 30% έως και 50% του συνολικού κόστους. Ο υποψήφιος ιδιώτης επενδυτής θα πρέπει να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από τρίτο μέρος (κυρίως εμπορικές ή επενδυτικές τράπεζες) σε ποσοστό 30% του κόστους της επένδυσης και να παρουσιάσει ίδια κεφάλαια τουλάχιστον στο 20% του προϋπολογισμού της επένδυσης.
Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό τα δυνητικά έργα που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις ενισχύσεις να ευθυγραμμιστούν με τους στρατηγικούς πυλώνες που ορίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ειδικότερα με την:
Κάθε μέτρο που προτείνεται σε ένα σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα πρέπει να τηρεί την αρχή της «μη σημαντικής βλάβης». Ειδικότερα, έχουν τεθεί έξι περιβαλλοντικοί στόχοι από την Ευρωπαϊκή Ένωση:
Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο της Ελλάδας προσανατολίζεται στις εξής μεταρρυθμίσεις:
Κάθε σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που θα εκπονήσει το εκάστοτε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλει να περιλαμβάνει ένα ελάχιστο επίπεδο δαπανών το οποίο θα σχετίζεται με την ψηφιακή τεχνολογία, και το οποίο έχει οριστεί στο 20%. Αυτό περιλαμβάνει, για παράδειγμα:
Η έμφαση του ελληνικού σχεδίου έχει δοθεί στα εξής σημεία:
Επιπλέον, η Ελλάδα έχοντας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο έχει προχωρήσει στον σχεδιασμό δράσεων σε δύο ακόμα βαρύνουσας σημασίας πυλώνες:
Η Grant Thornton ορίστηκε ως σύμβουλος για την αξιολόγηση του εύλογου κόστους των έργων και προγραμμάτων του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης.
Σας καθοδηγούμε σε όλη τη διαδικασία με ένα ολοκληρωμένο όραμα και σας παρέχουμε συμβουλές σε όλα τα στάδια, από την αίτηση μέχρι και την έγκριση του σχεδίου σας, καθώς και στην οριοθέτηση των υποψήφιων στρατηγικών έργων προς χρηματοδότηση.
Στην Grant Thornton διαθέτουμε ομάδα άριστα καταρτισμένων ειδικών που θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε και να διαχειριστείτε βασικές πτυχές της οικονομικής κατάστασης της εταιρείας σας, να λάβετε καλύτερες αποφάσεις καθώς και να τις επικοινωνήσετε με όλους τους ενδιαφερόμενους. Yποστηρίζουμε επιχειρήσεις και οργανισμούς σε στρατηγικό, λειτουργικό και χρηματοοικονομικό επίπεδο. Ακολουθώντας μια προσωποποιημένη και συγκροτημένη προσέγγιση, οι εξειδικευμένοι σύμβουλοί μας είναι σε θέση να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες της εταιρείας και του αντίστοιχου σχεδίου σας, να αντιληφθούν τις ανάγκες σας και να σας καθοδηγήσουν σε μείζονα οικονομικά, λειτουργικά, διαχειριστικά και αναπτυξιακά θέματα. Στόχος είναι η εύρεση εκείνων των λύσεων που θα ανταποκρίνονται ρεαλιστικά στον εκάστοτε κλάδο και θα αποτελούν τη βέλτιστη πρόταση με τις μεγαλύτερες προοπτικές ανάπτυξης.
Το δίκτυο της Grant Thornton που ασχολείται με το χρηματοπιστωτικό τομέα έχει την ικανότητα να καλύψει τις ανάγκες σας σε διεθνές επίπεδο. Η ευρεία τεχνική και λειτουργική εμπειρία, οι επαγγελματικές σχέσεις και η μοναδική εξειδίκευση που διαθέτουμε στο συγκεκριμένο τομέα θα είναι στη διάθεσή σας για να βελτιστοποιήσουν την ικανότητα λήψης της χρηματοδότησης για το σχέδιό σας.
Δεδομένου του δημόσιου χαρακτήρα του Σχεδίου Ανάκαμψης, η πολύχρονη εμπειρία της Grant Thornton στην παροχή υπηρεσιών σε δημόσιους οργανισμούς και επιχειρήσεις αποτελεί σημαντική πηγή εμπειρίας, γνώσης και εξειδίκευσης, στοιχεία απαραίτητα, που θα σας ωφελήσουν και θα σας συντροφεύσουν σε όλη τη διαδρομή μέχρι την έγκριση του σχεδίου. Τα στελέχη του τμήματος Public Sector της Grant Thornton διαθέτουν την κατάλληλη επιχειρησιακή τεχνογνωσία ώστε να αναλύσουν ενδελεχώς τις ανάγκες σας και να σας προσφέρουν καινοτόμες λύσεις, προσαρμοσμένες στις απαιτήσεις σας.
Τέλος, μια μεγάλη ομάδα συμβούλων επιχειρήσεων και τεχνολογίας που ειδικεύονται σε διάφορους στρατηγικούς τομείς θα βρίσκεται δίπλα σας βοηθώντας σας να προετοιμάσετε το μεταρρυθμιστικό σας σχέδιο μέσα από μια καινοτόμο προοπτική. Με την πρόσφατη στρατηγικά σχεδιασμένη διεύρυνση του τμήματος Technology Intelligence & Performance, οι άνθρωποι της Grant Thornton είναι σε θέση να ανταποκριθούν ακόμα πιο αποτελεσματικά στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε σχεδίου και να υποστηρίξουν τη διαμόρφωση του ψηφιακού του σκέλους.
|
ΦΑΣΗ 1Επισκόπηση και αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου |
ΦΑΣΗ 2Επιλεξιμότητα επενδυτικού σχεδίου προς χρηματοδότηση από εναλλακτικές πηγές |
ΦΑΣΗ 3Παροχή υποστήριξης κατά τις επικοινωνίες με τα εμπλεκόμενα πιστωτικά ιδρύματα και την υποβολή των αιτήσεων στήριξης |
ΦΑΣΗ 4Παρακολούθηση διαδικασίας υλοποίησης επενδυτικού σχεδίου |
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην αποστολή της να καταστήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση πιο ανθεκτική και προκειμένου να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της πανδημίας, έχει μεριμνήσει ώστε πάνω από το 50% του πολυετούς προϋπολογισμού αυτής και του NextGenerationEU να στηρίξει τον εκσυγχρονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω συνεισφοράς πρόσθετων κονδυλίων από άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα και ταμεία, όπως:
Πιο συγκεκριμένα, θα δοθούν :
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι πηγές χρηματοδότησης έχουν οριστεί ως εξής:
Παράλληλα, αξίζει να σταθούμε και να διερευνήσουμε ένα έργο καθοριστική σημασίας, το οποίο αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης.
Στο πλαίσιο των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα έχει καθοριστεί ρητά η δέσμευση για το κλείσιμο όλων των εγχώριων λιγνιτικών μονάδων έως το 2028.
Λαμβάνοντας υπόψη τη συνθετότητα του εγχειρήματος, το σχέδιο της Απολιγνιτοποίησης βρίσκεται στην καρδιά του προγράμματος που στοχεύει στην επίτευξη μιας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών.
Η υλοποίηση του σχεδίου πρόκειται να στηριχθεί τόσο σε εθνικούς όσο και σε ευρωπαϊκούς πόρους, συνόλου € 5 δισ..
Για τον σχεδιασμό της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, καταρτίστηκε το Master Plan και τα εδαφικά σχέδια μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών τα οποία αποτελούν δυναμικά κείμενα που προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνάδουν με την ευρωπαϊκή και εθνική στρατηγική για κλιματική ουδετερότητα.
Συνιστά ένα ζωτικής σημασίας έργο σε εναρμόνιση με τον περιβαλλοντικό και ενεργειακό στόχο για Πράσινη Μετάβαση, καθώς θέτει τα θεμέλια για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο και ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση εμβληματικών ενεργειακών επενδύσεων στις ΑΠΕ, στην αποθήκευση ενέργειας, στο υδρογόνο και στην ηλεκτροκίνηση.
Το όραμα για την επόμενη ημέρα, τη «μετά-λιγνιτική εποχή», συνίσταται αφενός στην προστασία του περιβάλλοντος και αφετέρου στη διασφάλιση και στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και εν γένει της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Η μετάβαση αυτή θα στηριχθεί σε ένα αναπτυξιακό μοντέλο που θα έχει τη βάση του σε 5 κρίσιμους πυλώνες:
Το μοντέλο αυτό θα υποστηρίξουν οριζόντιες δράσεις που θα αφορούν σε:
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη στήριξη της απασχόλησης για το άμεσα επηρεασμένο και τοπικά άνεργο ανθρώπινο δυναμικό.
Ήδη σχεδιάστηκε μια ολοκληρωμένη δέσμη κινήτρων κατανεμημένων σε 3 ομάδες:
Η εφαρμογή του εν λόγω εγχειρήματος αναμένεται να αρχίσει εντός του τρέχοντος έτους, με την αποκατάσταση των εδαφών των λιγνιτικών πεδίων της ΔΕΗ σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, που τίθεται σε άμεση προτεραιότητα. Μέσα από την αποκατάσταση των εδαφών στις προαναφερθείσες περιοχές, αναμένεται να απασχοληθεί σημαντικό μέρος του τοπικού και επηρεαζόμενου ανθρώπινου δυναμικού. Για τη χρηματοδότηση του προγράμματος, θα κινητοποιηθούν πόροι ύψους € 300 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο ρόλος της Grant Thornton στο Σχέδιο της Απολιγνιτοποίησης συνίσταται στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, μέσω κοινοπραξίας με τη Boston Consulting Group και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ειδικότερα, τα εξειδικευμένα στελέχη του τμήματος Strategy and Investments ανέλαβαν την εκπόνηση του Master Plan και των εδαφικών σχεδίων, παρέχοντας παράλληλα συμβουλευτικές υπηρεσίες για τη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων που θα κινητοποιηθούν μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, καθώς και για τον αποτελεσματικότερο προγραμματισμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
