Η αισιοδοξία των επιχειρήσεων στην Ευρώπη έχει σημειώσει τη μεγαλύτερη άνοδο κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, παρά τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα για το μέλλον της Ελλάδος. Σύμφωνα με την έρευνα International Business Report (IBR) της Grant Thornton, μια τριμηνιαία παγκόσμια έρευνα που απευθύνεται σε 2.580 επιχειρήσεις, παρατηρείται στις οικονομίες της Ευρώπης και όχι μόνο, μια βελτίωση στις προσδοκίες ανάπτυξης των επιχειρήσεων παρά τα προβλήματα που υπάρχουν στην Ελλάδα.
Η αισιοδοξία των επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο παρουσίασε μια άνοδο το τελευταίο τρίμηνο, από το καθαρό1 33% στο 45%. Η αισιοδοξία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αυξήθηκε κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες στη διάρκεια του τριμήνου, φτάνοντας στο 58%, ξεπερνώντας τα προ κρίσης επίπεδα. Την ίδια περίοδο η αισιοδοξία στην Ευρωζώνη σημείωσε σημαντική άνοδο από το 34% στο 54%, ενώ η Γερμανία εμφανίζεται ως η πιο αισιόδοξη οικονομία βάση της έρευνας IBR, με ποσοστό που αγγίζει το 92% (Q1=59%). Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστά απαισιοδοξίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (με ποσοστό -38% μετρημένο σε ποσοστά αισιοδοξίας). Οι επιχειρήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία επέδειξαν επίσης σημαντικές βελτιώσεις ως προς τις προσδοκίες τους.
Ο Βασίλης Καζάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton στην Ελλάδα, σχολίασε: «Η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων στην Ευρώπη αποδεικνύεται εξαιρετικά ανθεκτική κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015. Σε μια περίοδο δύσκολη για τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τους πολιτικούς, οι επιχειρήσεις φαίνεται να μην επηρεάζονται πλέον από την κατάσταση. Με δείγματα ισχυρής αύξησης των εσόδων και των προσδοκιών εσόδων, οι επιχειρήσεις προβλέπουν οι επόμενοι 12 μήνες να είναι ιδιαίτερα ισχυροί».
Ωστόσο, στην Ελλάδα η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Οι προσδοκίες εσόδων για τους επόμενους 12 μήνες έχουν μειωθεί κατά 24% από το πρώτο τρίμηνο, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση το αντίστοιχο ποσοστό μειώθηκε μόνο κατά 6%. Σημαντική πτώση παρατηρήθηκε επίσης στις προσδοκίες απασχόλησης στην Ελλάδα κατά 12% από το 1ο στο 2ο τρίμηνο, ενώ η αντίληψη των επιχειρήσεων σχετικά με την έλλειψη χρηματοδότησης επιδεινώθηκε, με το 62% των ελληνικών επιχειρήσεων να προβληματίζεται έντονα κατά το 2ο τρίμηνο (44%).
Φαίνεται πως υπάρχει μια αίσθηση μεταξύ των επιχειρηματιών πως η ιστορία επαναλαμβάνεται. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν αυξήσει τα κεφαλαιακά τους αποθέματα, ενώ άλλες προβληματικές οικονομίες όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία και η Πορτογαλία παρουσιάζουν ήδη σημάδια ανάκαμψης. Οι επιχειρηματίες πρέπει να αναπτύξουν σχέδια έκτακτης ανάγκης, για να διασφαλίσουν βιώσιμες λύσεις για οποιαδήποτε μελλοντική εξέλιξη.
Σχετικά με τις πρωτοβουλίες επιχειρηματικής ανάπτυξης, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι ελληνικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά πιθανότητας να αναπτύξουν ή να λανσάρουν ένα νέο προϊόν ή υπηρεσία (40% των ερωτηθέντων επιχειρήσεων), σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Νότια Ευρώπη, όπου αυτή πιθανότητα παρουσιάζεται σημαντικά μικρότερη (30% και στις δύο περιοχές). Ένα συνολικό 63% των ερωτηθέντων επιχειρήσεων δηλώνουν πως θα επέκτειναν την επιχείρησή τους είτε στο εξωτερικό είτε στην εγχώρια αγορά, ενώ μόνο το 7% από αυτούς θα προχωρούσε σε μια συγχώνευση ή εξαγορά άλλης επιχείρησης.
Η αισιοδοξία στην Ευρώπη στηρίζεται κυρίως στα εξαιρετικά επίπεδα προσδοκιών για τα έσοδα. Ένα καθαρό 52% των επιχειρήσεων αναμένει αύξηση μέσα στους 12 επόμενους μήνες, το υψηλότερο καταγεγραμμένο από το 2008. Η Γερμανία προηγείται με 91%, δίνοντας τη σκυτάλη στη Γαλλία, στην Ισπανία και στην Ιρλανδία, οι οποίες επίσης αναφέρουν αύξηση στις προσδοκίες εσόδων. Τα καλά νέα για τους εργαζόμενους στην Ευρώπη είναι πως ένα καθαρό 70% των επιχειρήσεων σχεδιάζει να τους προσφέρει μισθολογικές αυξήσεις κατά το επόμενο έτος, μια άνοδος 15 ποσοστιαίων μονάδων από το 2014.
Η Ευρώπη δεν είναι η μόνη που παρουσιάζει μια θετική δυναμική για τις επιχειρήσεις το επόμενο 12μηνο. Οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο έδειξαν επίσης σημαντικές ανοδικές τάσεις: οι Ηνωμένες Πολιτείες (αύξηση 11 ποσοστιαίων μονάδων, αγγίζοντας το 54%), η Κίνα (έως 8 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας το 46%) και η Ιαπωνία (έως 25 ποσοστιαίες μονάδες φτάνοντας το 8%). Ωστόσο, η εικόνα δεν είναι καθολικά θετική. Η Βραζιλία, μια από τις κορυφαίες αναδυόμενες οικονομίες της τελευταίας δεκαετίας, παρουσιάζει μια ραγδαία επιδείνωση στα επίπεδα εμπιστοσύνης και προσδοκιών. Κατά το παρελθόν, η αισιοδοξία είχε πέσει κατά 56 ποσοστιαίες μονάδες στο -24%, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αρνητική εξέλιξη που έχει αναφερθεί από μια μεγάλη οικονομία κατά την περίοδο αυτή. Οι προσδοκίες αύξησης των εσόδων είχαν, επίσης, πέσει κατακόρυφα κατά 29 ποσοστιαίες μονάδες στο 28% την ίδια περίοδο.
Εν τω μεταξύ, στην Ευρωζώνη, τα οικονομικά δεδομένα είναι ξεκάθαρα πιο θετικά. Το 1ο τρίμηνο ήταν το ταχύτερο τρίμηνο ανάπτυξης (με προηγούμενο υψηλότερο το υψηλότερο το 2ο τρίμηνο του 2013), ενώ τα σημάδια δείχνουν μια περαιτέρω επιτάχυνση για το υπόλοιπο του έτους. Η εξασθένηση του ευρώ σταδιακά βελτιώνει την αγορά εργασίας και παράλληλα διευκολύνει τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, με αποτέλεσμα όλα να οδηγούν σε μια αύξηση του ΑΕΠ στο 1,6% για το 2015 και κοντά στο 2% για το 2016.
Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι στην Ευρωζώνη έχουν μειωθεί αισθητά, ενώ η Ελλάδα παραμένει ένα ευαίσθητο σημείο. Η κατάσταση αλλάζει μέρα με τη μέρα, αλλά η κεντρική θέση μας είναι η Ελλάδα να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Ένα ενδεχόμενο "Grexit" θα είχε συνέπειες για τις οικονομίες με υψηλό χρέος και αλυσιδωτές επιπτώσεις.
1Το καθαρό ποσοστό αισιοδοξίας αναφέρεται στο ποσοστό των αισιόδοξων επιχειρήσεων μείον το ποσοστό των απαισιόδοξων επιχειρήσεων